رویکرد قالب بنیاد در ترجمه عناصر فرهنگی: برگردان فارسی پویانمایی "شاهزاده دلربا"

قالب مفهومی، طرحی از تجربه است که در حافظه بلندمدت جای دارد. بر این اساس، ما قادر به درک معنای واژه ها و ساختارها نخواهیم بود، مگر آنکه از پیش، قالب­ های مربوطه را در ذهن داشته باشیم. از سوی دیگر، هر قالب مفهومی دارای واژه ها و ساختارهای ویژه­ای است که توجه به آن می­تواند میزان دقت و تاثیرگذاری در انتقال مفاهیم میان دو فرهنگ را افزایش دهد. هدف پژوهش حاضر، بررسی و دسته­ بندی عناصر فرهنگی موجود در پویانمایی شاهزاده دل ربا بر مبنای مدل لوپز (Lopez, ۲۰۰۲) و مقایسه آن با عناصر متناظر در دوبله فارسی این اثر است تا راهکارهای ترجمه مورد استفاده مترجم شناسایی شده و در نتیجه میزان گرایش وی به بومی­ سازی و بیگانه­ سازی در انتقال عناصر فرهنگی میان دو زبان مشخص شود. بنابراین، پس از ارائه تعاریف و دسته­ بندی مربوطه، قالب­ های موجود در پویانمایی تعیین و در زیرگروه­های تصویری، موقعیتی، متنی، اجتماعی، نهادی و نوعی قرار گرفته است. یافته ها در این بخش، نشان می­دهد قالب­ های اجتماعی و تصویری به ترتیب از بیشترین و کمترین میزان کاربرد در نسخه اصلی پویانمایی برخوردار بوده­اند. در مرحله پسین و برای تشخیص راهکار­های ترجمه، عناصر فرهنگی مربوط به هر یک از قالب­ها با معادلشان در دوبله فارسی مقایسه شده ­اند. بر این اساس، راهکارهای ترجمه مورد استفاده مترجم در دوبله فارسی پویانمایی شامل نویسه ­گردانی، گرته­ برداری، افزایش، توصیف، حذف و معادل فرهنگی بوده و به ترتیب بیشترین و کمترین راهکارهای ترجمه به معادل فرهنگی و افزایش تعلق داشته ­اند. همچنین رویکرد اصلی مترجم در انتقال عناصر فرهنگی بومی­ سازی بوده است.

Keywords:

قالب مفهومی , راهکار ترجمه , عناصر فرهنگی , نقش , دوبله