سیدمصطفی حسینی ولوکلائی - هنرآموز آموزش و پرورش بابل

این مقاله با هدف بررسی نقش راهبردی عرفان و فلسفه اسلامی در روند شکل گیری کالبد معماری اسلامی و ایرانی نگاشته شده است. در تفکر عرفان و حکمت اسلامی و ایرانی گرایش به زیبایی در نهاد انسان به ودیعه نهاده شده و هنر معماری، زمینه ای برای ظهور و تجلی مبانی، اندیشه ها و تمایلات زیبایی شناسانه است. در این میان معمار سالک و عارف می کوشد تا به مدد هنر معماری، باعث تحول ادراکی و درونی بیننده شود. معمار ایرانی با الهام از اصول و مبانی عرفانی و فلسفی حکمای اسلامی و ایرانی، همواره درصدد آفرینش لایه های پنهان حکمت اسلامی و معنوی در میان آثار هنر معماری است تا از این طریق، در جهت ایجاد سیر و سلوک معنوی رهگشا باشد. مصادیق معماری ایرانی و اسلامی، مبین وحدت معنویت و مادیت در تفکر و تعالیم حکمت اسلامی هستند. در این پژوهش ابتدا به بررسی نقش عرفان و فلسفه اسلامی و معنوی در شکل گیری و تجلی معماری اسلامی و ایرانی پرداخته می شود، در ادامه به تبیین ویژگی های تجلی آرمانشهر اسلامی بر مبنای اصول و مبانی معماری و هویت اسلامی و توسعه یافته از تجلی حکمت اسلامی و ایرانی پرداخته می شود. روش این تحقیق توصیفی و تحلیلی بوده و گردآوری اطالعات آن بصورت اسنادی و کتابخانه ای است. چهارچوب نظری تحقیق بر این اصل استوار است که تفکر و تجلی حکمت معنوی و هویت اسلامی و ا یرانی عاملی راهبردی و تعیین کننده در جهت شکل گیری و احراز معماری ایرانی و اسلامی و در روند شکل گیری مدینه فاضله اسلامی و در جهت مقابله با بحران هویت معماری معاصر و معماری وارداتی می باشد. با امید به اینکه این پژوهش گامی موثر در جهت معرفی و تحلیل محتوایی موضوع برداشته و بر غنای آن بیفزاید.

عرفان و فلسفه اسلامی، معماری اسلامی، معماری ایرانی، مدینه فاضله اسلامی