اکبر کمیجانی - استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
حسین توکلیان - دانشجوی دکتری اقتصاد دانشکده اقتصاد- دانشگاه تهران

  با توجه به بحثهایی که اخیرا در مورد تبدیل بخشی از ذخایر بانک‎های مرکزی از دلار به یورو مطرح شده، ما در این مطالعه در پی بررسی تجربی ترکیب ذخایر خارجی بانک های مرکزی ایران، روسیه، عربستان و ترکیه هستیم. از آنجایی که ترکیب ذخایر خارجی بانک های مرکزی محرمانه است، برآورد آماری از مقدار ذخایر ارزی بر حسب یورو براساس ویژگیهای سری زمانی ذخایر کل (IFS-IMF) انجام می‎پذیرد. در این مطالعه سهم یورو و دلار در ذخایر بانک های مرکزی با استفاده از فیلتر کالمن مورد برآورد قرار می‎گیرد. در دوره حضور و عملکرد یورو؛ یعنی ۲۰۰۸-۱۹۹۹ سهم یورو در ذخایر ارزی به نحو قابل‎توجهی در مورد چهار کشور ایران، روسیه، عربستان و ترکیه افزایش یافته‎است. شواهد نشان می‎دهد که هر چهار کشور به سمت تنوع بخشی در سبد ارزی ذخایر خارجی خود حرکت کرده‎اند که بیانگر افزایش اهمیت نسبی یورو و کاهش اهمیت نسبی دلار در ترکیب داراییهای خارجی آنها است. سهم یورو در ذخایر ارزی کشورهای ایران، روسیه و ترکیه از سال ۲۰۰۳ و در عربستان با تاخیری چند ساله از سال ۲۰۰۷ افزایش یافته و یورو به عنوان یک رقیب قابل اعتنایی برای دلار درآمده است. گرچه در مطالعه حاضر شواهد تجربی دلالت بر گسترش سهم یورو در ذخایر ارزی چهار کشور داشته و یورو به عنوان یک ارز رقیب برای دلار ایفای نقش می‎کند، اما در رسیدن به پاسخ قاطع در مورد اینکه آیا یورو جای دلار را خواهد گرفت، نیاز به زمان بیشتری دارد.

ایران, عربستان, ترکیه, روسیه, ذخایر خارجی بانک مرکزی, ذخیره ارزی, دلار, یورو