حشمت اله عسگری - استادیار دانشگاه ایلام

کاهش وابستگی به صادرات غیر نفتی و متنوع نمودن کالاهای صادراتی از جمله اهدافی است که کشور طی برنامه­­های توسعه دنبال نموده است. بطوریکه در پایان برنامه­ی سوم تنها ۱۸ درصد از صادرات کالایی را صادرات غیر نفتی تشکیل داده است. بر این اساس، در برنامه­ی چهارم توسعه مقرر شد که این سهم به ۶/۳۳ درصد افزایش یابد. برای این منظور، شناسایی بازارهای هدف از طریق بررسی پتانسیل­های تجاری بین کشورها ضرورت دارد. از اینرو این مقاله به دنبال بررسی پتانسیل تجاری ایران با کشورهای منتخب آذربایجان، ارمنستان، روسیه، ترکیه، ترکمنستان، گرجستان و قزاقستان است. بدین منظور از روش مقایسه­ی بردارهای صادرات و واردات متقابل زوج کشورها در سال (۲۰۰۸) استفاده شده است. نتیجه تحقیق نشان داد که از نظر صادرات در تمام کشورهای مورد بررسی به جز ترکیه بیش از پتانسیل صادراتی استفاده شده و امکان انعقاد موافقتنامه­های جدید وجود ندارد. از نظر واردات نیز در بیشتر کشورهای مورد بررسی از حداکثر پتانسیل واردات استفاده نشده و نیز امکان انعقاد موافقتنامه­های منطقه­ای تجاری با این کشورها برای استفاده از این پتانسیل وجود دارد.  

ایران, پتانسیل تجاری, موافقتنامه های تجاری منطقه ای, (RTAs), صادرات و واردات, صادرات غیرنفتی