مصطفی خوشحال سرمست - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

زیست فناوری ابزاری مناسب برای بهنژادی ویژگی هایی مانند اندازه، رنگ و عطر گل همچنین مقاومت به بیماری و بهبود عمر گلجایی گیاهان زینتی است. با تکمیل توالی یابی ژنوم بسیاری از گیاهان زینتی و پیشرفت های چشمگیر به دست آمده در ویرایش جایگاه اختصاصی در ژنوم، روند ایجاد گوناگونی لازم برای بهنژادی بسیاری از گیاهان زینتی تسریع خواهد شد. امروزه فناوری کریسپر Cas به دلیل آسانی چشمگیر در انجام، هزینه پایین و دسترسی آسان، گوی سبقت را از دیگر فناوری های ویرایش ژنوم از جمله نوکلئاز انگشت روی، عملگرهای شبه فعال کننده رونویسی، مگانوکلئازها و غیره ربوده است. کریسپر Cas در واقع نوعی سیستم ایمنی اکتسابی در آرکیا و برخی باکتری ها است که در پاسخ به ورود ماده ژنتیکی موجود مهاجم به درون یاخته ، با ساخت رونوشت های کوچک مکمل، توالی موجود مهاجم را رهگیری و به کمک پروتئین نوکلئازی Cas، DNA هدف را غیر فعال می کند. مهمترین دستاورد این فناوری در گیاهان زینتی تاکنون در رابطه با غیر فعال نمودن ژن های کارا در فرایندهای نموی و همچنین تغییر میزان آنتوسیانین گلبرگ اطلسی، تورنیا، گل کوشاد، ارکید و نیلوفر بوده است. با پیشرفت و بهینه سازی بیشتر این روش به زودی شاهد دگرگونی­های زیادی در بهنژادی ویژگی های مقاومت به تنش های زیوا (زیستی) نیز خواهیم بود.

Anthocyanin, Cas۹ enzymes, Guide RNA, PAM, آنتوسیانین, آنزیم Cas۹, موتیف مجاور فاصله انداز اولیه, RNA راهنما