مهدی صادقی شاهدانی - دانشیار، اقتصاد نظری، دانشگاه علوم اقتصادی
کاظم چاوشی - استادیار، مدیریت مالی، دانشگاه علوم اقتصادی
حسین محسنی - کارشناسی ارشد، مدیریت مالی، دانشگاه علوم اقتصادی

یکی از مهمترین موضوعات مورد توجه اقتصاددانان مالی، شناسایی رابطه میان سودآوری و تصمیمات تامین مالی شرکت ها یا ساختار سرمایه است. ساختار سرمایه ای بهینه است که ارزش شرکت را حداکثر و هزینه سرمایه را حداقل نماید. حصول به ساختار سرمایه ای بهینه، جهت کسب حداکثر سودآوری، همواره از مباحث چالش برانگیز متخصصان حوزه اقتصاد مالی بوده است. این مقاله به تحلیل رابطه میان ساختار سرمایه و سودآوری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با رویکرد پانل گشتاوری تعمیم یافته می پردازد. در راستای این هدف، صورت های مالی(ترازنامه و سودوزیان) کلیه شرکت های منتخب پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره پنج ساله(۱۳۸۵ الی ۱۳۹۰) مورد بررسی قرار گرفت. به منظور آزمون فرضیه ها، ابتدا بوسیله رگرسیون تلفیقی روابط میان ساختار سرمایه (اهرم مالی) و سودآوری مورد برازش قرار می گیرد. سپس به منظور حصول به تخمینی کاراتر از رگرسیون ترکیبی بهره گرفته می شود. بدین ترتیب پس از اجرای آزمون های چاو و هاسمن، مدل رگرسیون ترکیبی اثرات ثابت را انتخاب می کنیم. نتایج تحقیق در حالت خطی حکایت از آن دارند که رابطه میان ساختار سرمایه و سودآوری به شکل منفی است و این امر می تواند ناشی از روابط پیچیده موجود در بازار و مشکلات تامین مالی مبتنی بر بدهی(از حیث نرخ تسهیلات دریافتی و بازدهی طرح های اجرایی) در شرکت ها باشد. نتایج این پژوهش نشان از تایید نظریه سلسله مراتبی در رابطه میان سودآوری و ساختار سرمایه در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را دارد که بدین ترتیب شرکت های سودآور به استقراض کمتری روی آورده و ترجیح می دهند از منابع داخلی تامین مالی نمایند. در نهایت به منظور حل مشکل درون زایی میان متغیرها و حصول تخمینی بهینه تر از مدل پانل گشتاوری تعمیم یافته بهره می گیریم که نتایج نشان از رابطه غیر خطی(U شکل) میان سودآوری و ساختار سرمایه دارد. این مهم بیان کننده تفسیر ترکیبی نظریه های حوزه سودآوری و ساختار سرمایه در سه سطح سودآوری اندک با فرصت های رشد، سودآوری متوسط و سودآوری بالا را دارد.

ساختار سرمایه, سودآوری, نظریه سلسله مراتبی, سیستم گشتاوری تعمیم یافته