مجید ابراهیمی - دانش آموخته دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
احمد ذاکریان - دانش آموخته کارشناسی ارشد هیدروژئومورفولوژی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
جواد داودیان - دانش آموخته کارشناسی ارشد ارزیابی و آمایش سرزمین، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
ابوالقاسم امیراحمدی - دانشیار ژئومورفولوژی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

با توجه به افزایش روزافزون احداث بناها، جاده­ها، راه­آهن و غیره در مناطق کوهستانی و پرشیب، لزوم پایدارسازی شیب­های طبیعی و مصنوعی بیش از بیش مورد توجه قرار گرفته است. روش­های متعددی به منظور پایدارسازی شیب­ها وجود دارد که در تمامی آنها هدف، افزایش نیروهای مقاوم در برابر نیروهای محرک و در نتیجه افزایش ضریب اطمینان است. هدف ازپژوهش حاضر، محاسبه پایداری دامنه­های لغزشی مشرف به جاده و نقش میخ­کوبی و تراس بندی در پایدارسازی این دامنه­ها در ۴۰ کیلومتری ابتدای آزادراهخرم­آباد - پل زال است. در این پژوهش، ابتدا هشت دامنه لغزشی مشرف به جاده مشخص شد، سپس تمامی پارامترهای مدل تحلیل پایداری شیب که شامل: cs: چسبندگی خاک، cr: چسبندگی ریشه، φ: زاویه اصطکاک داخلی خاک، γd: چگالی خاک و γw: چگالی مرطوب خاک است. با مطالعات میدانی، نمونه­برداری از خاک و تجزیه و تحلیل توپوگرافی دامنه­ها استخراج و برای تعیین ضریب پایداری دامنه­ها، این پارامترها در نرم­افزار تحلیل پایداری شیب وارد و میزان ضریب ایمنی برای هر دامنه مشخص شد. نتایج پژوهش نشان داد کهاحداث جاده و انجام عملیاتخاک­برداری، سبب قطع جریان رواناب وجریانات زیرسطحی دامنه­ها شده و این جریاناتبه صورت رواناب در سطح دامنه خاک­برداری وروی جاده جاری شده و سبب ناپایداری شیبدامنه­های خاک­برداری می­شود؛ همچنین با استفاده از این مدل می­­توان دامنه­های ناپایدار را شناسایی و نوع عملیات حفاظتی را برای افزایش ضریب پایداری مشخص کرد؛ به طوری که عملیات میخ­کوبی در دامنه شماره ۶ با کلاس آسیب­پذیری خیلی­زیاد، با موقعیت جغرافیایی "۴۳'۲۰ °۳۳عرض شمالی و "۵۹'۱۰ °۴۸طول شرقی باعث افزایش ضریب پایداری از مقدار ۵۷/۰ به ۹۸/۱ و عملیات تراس­بندی بر روی این دامنه باعث افزایش ضریب پایداری به مقدار ۱۰/۲ شد که در نهایت، می­توان مناسبت­ترین و بهترین روش را برای انجام عملیات حفاظتی مشخص کرد.  

ضریب ایمنی, میخ­کوبی, تراس­بندی, زمین­ لغزش, آزادراه خرم ­آباد- پل زال