میر مهرداد میرسنجری - استادیار محیط زیست، دانشگاه ملایر، همدان، ایران
فاطمه محمدیاری - دانشجوی دکتری آمایش محیط زیست، دانشگاه ملایر، همدان، ایران

به منظور ارزیابی کارکردهای اقتصادی - اجتماعی و اکولوژیک شهری، کمی کردن الگوی سیمای سرزمین ضروری است. در این راستا، استفاده از آنالیز گرادیان نیز روشی بسیار موثر است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، کمی کردن سیمای سرزمین شهرستان بهبهان با استفاده از تلفیق متریک‎های سرزمین و تحلیل گرادیان است. بدین منظور، تغییرات کاربری‎ها طی یک دوره ۱۴ ساله (۱۳۹۲-۱۳۷۸) بررسی شد. برای انجام تحلیل گرادیان دو مقطع در جهت شمال -  جنوب و شرق - غرب طراحی شد. متریک‎ها در دو سطح کلاس و سیمای سرزمین با روش پنجره متحرک محاسبه گردید. نتایج نشان داد در طول مستطیل‎ها، علاوه بر تغییرات کاربری‎ها، شکل و تراکم لکه‎ها نیز تغییر کرده و روند این تغییرات در دو مقطع از هم متفاوت است. همچنین با نگاهی به نتایج به دست آمده از آنالیز در هر دو مقطع، در سطح کلاس می‎توان گفت که تراکم لکه و حاشیه به سمت مرکز شهر افزایش یافته است. نتایج به دست آمده از شاخص های سیمای سرزمین مبتنی بر مقایسه وضعیت توزیع و پراکندگی کاربری ها نشان می دهد که در سال ۱۳۹۲ توزیع و پراکندگی کاربری اراضی به ویژه اراضی کشاورزی و مسکونی، دارای پراکنش بیشتری در سطوح سیمای سرزمین شهرستان بهبهان است. این موضوع، نشان دهنده توسعه شهر و اراضی کشاورزی و کاهش اراضی مرتعی در منطقه در سال ۱۳۹۲ نسبت به ۱۳۷۸ است. با توجه به روند تغییرات متریک‎ها می‎توان گفت که در کل، الگوی مقطع شمالی - جنوبی نسبت به شرقی - غربی متقارن است.  

متریک‎های سیمای سرزمین, تحلیل گرادیان, پنجره متحرک, شهرستان بهبهان, کاربری اراضی