سید علی نکویی نائینی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه اصفهان، تبریز، ایران
یوسف قنبری - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
حمید برقی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

پایین بودن بهره وری در بخش کشاورزی، به کارگیری بی رویه نهاده های تولیدی به منظور افزایش عملکرد در دهه های اخیر در نتیجه تخریب محیط زیست از یک سو و ضرورت استمرار تولید در راستای امنیت غذایی از سوی دیگر اهمیت توجه به پایداری نظام بهره برداری را دوچندان کرده است. پژوهش حاضر با هدف سنجش پایداری نظام بهره برداری موجود در بخش کشاورزی استان اصفهان، شامل خرد دهقانی، تعاونی تولید روستایی و شرکت سهامی زراعی صورت گرفت. جامعه آماری شامل ۱۷۳۶۲ بهره بردار عضو تعاونی تولید روستایی و ۶۳۵ بهره بردار عضو شرکت سهامی زراعی و ۸۵۴۰۵ واحد بهره برداری خرد دهقانی است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه و با استفاده از روش انتساب متناسب حجم نمونه از هر شرکت و هر واحد خرد دهقانی در هر روستا، محاسبه گردید. یافته­های این پژوهش نشان داد که از نظر شاخص ترکیبی استانداردشده نظام بهره برداری سهامی زراعی و تعاونی تولید روستایی نیمه پایدار و خرد دهقانی ناپایدار است. از لحاظ بعد اقتصادی شرکت سهامی زراعی نسبت به دو نظام دیگر پایدارتر و از بعد اجتماعی ناپایدارتر، از بعد اجتماعی تعاونی تولید روستایی نسبت به دو نظام دیگر پایدارتر و از نظر زیست محیطی نسبت به شرکت سهامی زراعی ناپایدارتر است. نظام بهره برداری خرد دهقانی از نظر این سه بعد به ویژه اقتصادی از دو نظام بهره برداری دیگر ناپایدارتر است لذا تقویت بنیه اقتصادی بهره برداران این نظام بهره برداری با توجه به اینکه درصد عمده ای از بهره برداران این بخش را تشکیل می دهد جهت افزایش سطح پایداری می تواند مورد توجه قرار گیرد.

کشاورزی پایدار, نظام بهره برداری, خرد دهقانی, تعاونی تولید روستایی, شرکت سهامی زراعی