منصور جهان تیغ - دکتری آبخیزداری و استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل، ایران
مرضیه تابع - دانشجوی دکتری بیابان دانشگاه کاشان و کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بیرجند، ایران

استفاده بی رویه از زمین به دلیل افزایش جمعیت باعث کاهش حاصلخیزی، تخریب و فرسایش آن گردیده است. فرایند نهایی این برداشت های نامعقول، افزایش چالش های اقتصادی - اجتماعی و زیست محیطی است. بخش عمده تلفات خاک از طریق فرسایش آبی صورت می گیرد که پیشرفته و حاد آن،نوع خندقی است. هدف از اجرای این پژوهش، مقایسه خاک خندق های دو منطقه چابهار (خندق شماره ۱ و ۲) و سیستان است. برای اجرای این پژوهش، محدوده پراکنش خندق ها و همچنین نوع اقلیم آنها مشخص شد. بر اساس مطالعات میدانی برخی از خصوصیات خندق ها در نقاط مختلف آنها شناسایی گردید. از محل سر و فاصله­های ۲۵، ۵۰ و ۷۵ درصد طول آنها، از دولایه خاک سطحی (۱۵-۰) و عمقی (۳۰-۱۵ سانتی متری) نمونه های خاک برداشت و به آزمایشگاه منتقل شد. ویژگی های اسیدیته، شوری، درصد سدیم قابل تبادل، ظرفیت تبادل کاتیونی،درصد اشباع و بافت خاک اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از برنامه آماری SPSS موردتجزیه و تحلیل قرار گرفت. مقایسه میانگین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک با استفاده از آزمون T نشان داد که بین مقدار pH، EC، SAR، CEC، ESP، SP، رس، سیلت و شن در منطقه چابهار و سیستان اختلاف معنی داری وجود ندارد. شکل پروفیل عمودی راس خندق های منطقه چابهار به ترتیب مایل و غارمانند و از سیستان عمودی است. پلان عمومی خندق های چابهار از نوع پنجه ای و خطی بوده ولی در منطقه سیستان به صورت مرکب است. از لحاظ پلان راس خندق شباهت های بین برخی از خندق ها وجود دارد. به صورتی که خندق های U و Vشکلبه ترتیب دارای پلان راس شاخه ای و نقطه ایاست.

خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک, سیستان, ‎ ‎تلفات خاک, فرسایش‎ ‎خندقی, فرسایش آبی