بررسی توسعه نامتوازن و تحولات آن در نواحی جغرافیایی ایران (مطالعه موردی: استان لرستان)

نابرابری های بین­منطقه ای و درون­منطقه ای، به عنوان مشکلی بزرگ در توسعه منطقه ای کشورهای در حال توسعه وجود دارد. این نابرابری ها از نتایج سیاست های رشد قطبی به شمار می آید و این نابرابری ها مخالف اصول توسعه پایدار و متوازن و عدالت­محور است. دغدغه اصلی این کشورها، همواره رسیدن به یک توسعه متعادل بوده است. برخلاف سیاست های توسعه منطقه ای در ایران که بر اساس کاهش شکاف میان توسعه مناطق مختلف و ایجاد تعادل در توسعه منطقه ای است، هنوز هم برخی مناطق و نواحی از کمبود خدمات و تسهیلات پایه ای رنج می برند. هدف این پژوهش سنجش وضعیت توسعه یافتگی و تعیین میزان نابرابری های آن در بین نواحی (شهرستان های) استان لرستان است. در این پژوهش، برای گردآوری اطلاعات، از روش کتابخانه ای استفاده شده است. در راستای انجام پژوهش، از ۴۰ شاخص در قالب ۶ متغیر (خدمات عمومی شهری و زیربنایی، اجتماعی - جمعیتی، اقتصادی - صنعتی، آموزشی، بهداشتی - درمانی و کشاورزی) بهره گرفته شده است. این پژوهش درصدد بررسی نابرابری های توسعه ای در طول دوره مورد نظر است و از تکنیک های ویکور و ضریب تمرکز و ضریب توزیع برای بررسی نابرابری در استان استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان دهنده عدم توزیع هماهنگ امکانات و خدمات در سطح نواحی استان می باشد. تصمیمات سیاسی، امکانات محیطی، محورهای توسعه، محدوده های صنعتی و شبکه های زیر بنایی عمده، نقش موثری در سطوح برخورداری شهرستان های استان دارند. همچنین روند نابرابری ها در طول دوره افزایش داشته است و سیاست های تمرکز زدایی در استان نتوانسته است موفق عمل کند. در ادامه نیز با تاکید بر تقویت بخش های حاشیه ای و توسعه نیافته استان، پیشنهادهایی جهت کاهش عدم تعادل توسعه در استان لرستان ارائه شده است.

Keywords:

توسعه نامتوازن , نابرابری , مدل ویکور , ضرایب توزیع و تمرکز , استان لرستان