فتاح اصلانی - عضو هیات علمی گروه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میاندوآب
بیژن کهراربان - عضو هیات علمی گروه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میاندوآب

به منظور مطالعه فاکتورهای تأثیر گذار در جنین زایی میکروسپورهای ارقام مختلف کلزا جهت بهینه سازی آن برای تولید گیاهان هاپلوئید و توصیه در برنامه های اصلاحی، کشت میکروسپور بر روی ده رقم کلزا انجام گردید.ارقام مورد نظر طی دو 16 ساعت / آزمایش جداگانه، درچهارتاریخ کاشت متمادی در گلخانه کشت شدند. آزمایش اول در فصل تابستان با فتوپریود 8 20/15° (شب/ روز) C 30/25° (شب/ روز) و آزمایش دوم در فصل پائیز با همان فتوپریود و دمای C (تاریکی/روشنایی) و دمای -100/ انجام گردید. میکروسپورها در مرحله مناسب تکوین (اواخر تک هسته ای تا اوایل دوهسته ای) و با تراکم کشت 000 ( 130 و 65 g/l ) و با غلظتهای مختلف ساکارز (NLN) 80/000 میکروسپور در هر میلی لیتر بر روی محیط کشت مایع القاء جنین شت گردیدند. در آزمایش اول تحت این شرایط جنینی بدست نیامد. در آزمایش دوم تنها با کاهش دمای گلخانه ای که گیاهان جنین هاپلوئید تولید نمود.از مجموع 40 جنین بدست آمده تعداد ’نه جنین Quantum مادری در آن کشت شده بودند رقم بهاره پس از باززایی، به گیاهچه تبدیل شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که علاوه بر ژنوتیپ گیاه، شرایط رشد گیاهان مادری عامل تعیین کننده ای در موفقیت آمیز بودن تکنیک کشت میکروسپور به شمار می آید همچنین کشت غنچه های اولیه گیاهان مادری با 2/5-4 تأثیر بسزایی در پاسخ به جنین زایی داشتند. استفاده از طریقه صحیح استریل کردن محیط کشت(فیلترهای mm اندازه 30 جهت استخراج میکروسپور درصد آلودگی را در محیط کشت به ml 0 میکرون) و لوله های آزمایش با حجم / سرسرنگی 2 130 تشخیص داده شد. g/l،(NLN ) میزان زیادی پایین آورد.غلظت مناسب ساکارز مصرفی در محیط کشت مایع القاء جنین بررسی اثر تیمار سرمادهی در باززایی جنین ها نیز نشان داد که یک تیمار سرمایی 4 درجه سانتیگراد اثر کاملاً معنی داری (در سطح 1%) بر روی افزایش باززائی جنین ها دارد در حالیکه اثر سن جنین در میزان باززایی معنی دار نبود.

Brassica napus ، کشت میکروسپور، جنین زایی، هاپلوئید بریدینگ