ایرج جباری - عضو هیات علمی دانشگاه رازی

عوامل زمین شناسی و زمین ریخت شناسی می­توانند در آلودگی یک رود تاثیر داشته باشند. برای بررسی نقش این عوامل در تولید آلودگی، بخش غربی حوضه رودخانه سیروان به عنوان نمونه انتخاب شد. در این بخش شش ایستگاه اندازه گیری تعیین گردید که در هر فصل، ۲ تا ۳ بار از نمونه های گرفته شده ۹ شاخص آلودگی به دست آمد. تطبیق نتایج این آزمایش ها با عوامل آلاینده و عوامل مختلف زمین شناسی و زمین ریخت شناسی بالادست آن نشان داد که گذشته از آلوده شدن این رود توسط فاضلاب های انسانی، عواملی مانند جنس زمین شناسی، مراحل خاص تحول در بعضی بخش های حوضه و تغییر کاربری های زمین شرایط ویژه ای را رقم می­زنند که باعث می­شود، برحسب نوع و میزان بارش در هر فصل، نوع و مقدار ویژه ای از رسوب حمل شود که مقدار کدورت و مواد محلول جامد را در بخش های مختلف حوضه به گونه متفاوت نمایش دهد. این شاخص ها نیز در هدایت الکتریکی، شوری و مقدار اکسیژن محلول اثر می­گذارند. برداشت غیر مجاز شن و ماسه از بستر رود و فرسایش پادگانه ها در بعضی بخش ها عاملی است که به طور موضعی تولید رسوب را به دنبال دارد؛ ولی جنس زمین شناسی و هوازدگی آن ها، ناپایداری بعضی دامنه ها و همچنین رسوبات ژلیفلوکسیونی که در پلیوستسن دره های فرعی سیروان را پر نموده اند، از عوامل مهمی­اند که در مقدار و نوع رسوب تحویلی به رودها ایفای نقش می­کنند.

رسوب زایی, آلودگی رود, سیروان, کدورت آب, کل جامدات محلول