محمد نکویی مهر - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد، ایران

اگرچه گسترش جاده ها و راه های ارتباطی جزو اساسیترین امکانات برای دستیابی به مناطق طبیعی پرجاذبه میباشد، اما جادهسازی غیر اصولی، به عنوان یکی از مهمترین عوامل تخریب حوضه های آبخیز و مناطق بکر با چشم انداز زیبا به شمار میرود. در این مقاله به منظور تعیین میزان تخریب عرصه های جنگلی و مرتعی در اثر ترانشه های راه روستایی و نشان دادن اهمیت موضوع، حوضه آبخیز بازفت که دارای قابلیتهای زیست محیطی فراوانی در استان چهارمحال و بختیاری میباشد، انتخاب و مساحت اراضی تخریب شده در آن محاسبه گردید. برای انجام این کار، طول کلیه جاده های موجود در منطقه که در راستای اهداف گوناگون احداث شده اند برداشت و همچنین عرض جاده ها در طول مسیر در فواصل یک کیلومتری با استفاده از متر اندازه گیری شد و مساحت مناطق تخریب یافته بر آورد گردید. نتایج نشان داد که در جریان ۳۴۶/۵ کیلومتر جاده سازی در محدوده مورد مطالعه، در مجموع ۶۶۱/۰۸ هکتار از عرصه منابع طبیعی در این منطقه در اثر ترانشه های راه تخریب گردیده است که از این مقدار، ۴۲۰/۱۹ هکتار جنگل، ۱۹۸/۹۷ هکتار مرتع و ۴۱/۹۲ هکتار آن را اراضی کشاورزی تشکیل میدهند. همچنین با توجه به بررسیهای انجام گرفته، در مجموع ۱۰۱ مورد حرکت توده ای(زمین لغزش) در اثر احداث ترانشه در منطقه به وقوع پیوسته است که میزان تخریب اکوسیستم را دو چندان نموده و سبب ایجاد چشم اندازهای دلخراش شده است. این حجم وسیع تخریب نشان دهنده عدم رعایت اصول صحیح جادهسازی مبتنی بر اصول زیست محیطی و حریم مناطق اکوتوریستی میباشد.

ترانشه، جاده سازی غیر اصولی، تخریب جنگل، بازفت، چهارمحال و بختیاری