محمد کوهانی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آب -آبیاری زهکشی دانشگاه ارومیه
جواد بهمنش - استاد گروه مهندسی آب دانشگاه ارومیه
وحیدرضا وردی نژاد - استاد گروه مهندسی آب دانشگاه ارومیه
مریم محمدپور - دکتری مهندسی منابع آب دانشگاه ارومیه

تغییرات کاربری اراضی و توسعه کشاورزی آبی از عوامل بسیار مهم است که بر منابع طبیعی همچون کمیت و کیفیت منابع آب و محیط زیست تاثیر می گذارد. دریاچه ارومیه در سالهای اخیر با افت شدید سطح آب مواجه شده است؛ که ادامه این روند میتواند سبب خشک شدن کامل آن شود. یکی از مصوبه هیئت وزیران در راستای نجات این دریاچه، ممنوعیت توسعه اراضی کشاورزی و منابع طبیعی از سال ۹۳ در این حوضه آبریز بود. متاسفانه تا به کنون اقدام جدی و موثری در این قضیه صورت نپذیرفته و این روند منجر به بروز مناقشاتی در این منطقه شده است. در تحقیق حاضر با استفاده از نرم افزارGMCR+ به تحلیل این مناقشه با ۴ بازیکن (شرکت آب منطقه ای، سازمان جهادکشاورزی، دادگستری و سودجویان) با ۶۴ وضعیت و حذف ۵۰ وضعیت ناممکن پرداخته شد. در ادامه ۴ وضعیت بعنوان وضعیت های تعادل استخراج گردید. بدلیل اینکه وضعیت شماره ۵ (آب منطقه ای جلوگیری از برداشت غیرمجازآب بکند و توسعه طرح های آبی ندهد. جهادکشاورزی از اراضی کشاورزی صیانت کرده و توسعه طرح های کشاورزی ندهد. دادگستری به پرونده های مربوط به توسعه غیرمجاز اراضی حکم قضایی ندهد) در اولویت اکثر بازیکنان این مناقشه است، این وضعیت بعنوان محتمل ترین وضعیت تعادل بین سایر وضعیت ها شناخته شد. اهمیت ورود جدی شرکت آب منطقه ای و سازمان جهاد کشاورزی و استفاده از ظرفیت های قانونی خود در راستای ممنوعیت توسعه اراضی کشاورزی و ورود دادگستری بعنوان عامل پیشگیری کننده جهت جلوگیری از وقوع جرم در راستای مدیریت این مناقشه و نیل به توسعه پایدر کشاورزی درحوضه آبریز دریاچه ارومیه راهگشا بنظر میرسد.

مناقشه منابع آب، توسعه اراضی، نظریه بازی غیرهمکارانه، GMCR+، دریاچه ارومیه