مریم ذوالفقاری - استادیار گروه مهندسی مرتع و آبخیزداری، دانشگاه ازاد اسلامی, واحد سنندج، سنندج، ایران
یاسمن مرادپور - دانش آموخته گروه مهندسی مرتع و آبخیزداری، دلشگاه آراد اسلامی واحد سنندج، سنندج، ایران

طوفان های گرد و غباری اثرات مضری بر سلامت و اقتصاد جامعه و تغییر اقلیم دارند. گرد و غبار، منجر به افزایش بیماری های مننژیت و تب دره و آسم و بیماری های ویروسی، و صدمه به DNA سلول های پوست و ریه می گردد. هدف از انجام این پژوهش بررسی تعداد روزهای گرد و غبار و روند ایجاد آن در سال های مورد مطالعه و همچنین پهنه بندی گرد و غبار می باشد. در این مطالعه به منظور شناسایی روند تغییرات وقوع گرد و غبارها در استان کردستان از ۸ ایستگاه سینوپتیک که دارای طولانی ترین و کامل ترین دوره آماری بودند؛ استفاده شد. در ابتدا به منظور ارایه دیدگاه اولیه از اقلیم گرد و غبار در منطقه مورد مطالعه، تغییرات تعداد روزهای همراه با گرد و غبار با استفاده از نمودار و نقشه مورد تحلیل قرار گرفته و مشخص گردید که غرب استان به دلیل مرزی بودن با کشور عراق از لحاظ تعداد روزهای همراه با گرد و غبار بیشتری دارد. سپس بر اساس روش های آماری به بررسی روند وقوع این پدیده مهم اقلیمی پرداخته شد. دو روش آماری ناپارامتری من – کندال و اسپیرمن برای تحلیل روند داده ها انتخاب شد. نتایج نشان داد که با توجه به طبیعت (گسسته بودن) داده های ورودی؛ روش های آماری من- کندال و اسپیرمن کارایی بسیار مناسبی را برای تحلیل روند پدیده گرد و غبار از خود نشان دادند. همچنین نتایج حاصل از آزمون های آماری مذکور نشان داد که همه ایستگاه های مورد مطالعه دارای روند افزایشی هستند.نهایتا نقشه توزیع جغرافیایی نوع روند روزهای گرد و غباری در محیط GIS تهیه و نسبت به تحلیل آن ها اقدام شد. پهنه بندی گرد و غبار با استفاده از روش IDW در نرم افزار ArcGIS انجام شد. نتایج حاکی از آن بود که بانه و کامیاران به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد وقوع گرد و غبار را در سال داشتند. همچنین ماه می بیشترین تعداد وقوع گرد و غبار را نسبت به ماه ها و فصل های دیگر سال دارا بودند .نتایج پهنه بندی نشان داد که هر چه به سمت مرزهای استان از جمله غرب استان حرکت میکنیم بر تعداد وقوع گرد و غبار افزوده می شد. سال های ۲۰۰۹ و ۲۰۰۱ به ترتیب دارای بیشترین و کمترین تعداد وقوع گرد و غبار در سطح استان بوده اند.

گرد و غبار، سامانه اطلاعات جغرافیایی Gis، زمین آمار، استان کردستان