علیرضا مقدم نیا - دانشیار گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
آریان صلواتی - کارشناس ارشد، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کردستان
سردار مهرجو - معاون آبخیزداری، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کردستان

مدلهای هیدرولوژیکی زیادی به منظور پیش بینی رفتار بارندگی و رواناب تولید شده در حوزه های آبخیز ایجاد شده اند است که می تواند در طراحی انواع سازه های هیدرولیکی و همچنین سامانه های استحصال آب باران مورد استفاده قرار گیرد. این در حالی است که برخی ویژگی های هیدرولوژیکی در مقیاس حوضه و سامانه های آبگیر باران متفاوت است و می بایست در طراحی ها مدنظر قرار بگیرد. مهمترین تفاوت های میان تئوری های هیدرولوژیکی حوضه مقیاس با سامانه های آبگیر باران مربوط به مساحت (سطح آبخیز این سامانه ها معمولا کمتر از ۲۰۰۰ متر مربع است)، زمان تمرکز، موقعیت، هدف و قابلیت کنترل هیدرولوژیکی می باشد. به منظور پیش بینی سرریز یا خروجی یک سطح آبگیر باران باید مدلسازی های بارش، رواناب و تخلیه پس از کنترل ساختارهای هیدرولیکی مورد بررسی قرار گیرد. در یک سامانه آبگیر باران، زمان تمرکز قابل توجه نیست؛ بنابراین انواع بارش میتواند با زمان رخداد ۲۴ ساعت در نظر گرفته شود که بر این اساس توزیع Huff برای مدلسازی این سامانه ها توصیه می گردد. در طراحی سامانه های آبگیر باران مناطق شهری، اثرات نفوذ می تواند حذف شود زیرا بیشتر سقف ها دارای پوشش نفوذ ناپذیر یا سقف بتونی هستند. همچنین هدر رفت آب در اثر تبخیر حین بارشهای سنگین و رگبارهای منفرد قابل توجه نیست. در همین راستا پس از بررسی نظریه های هیدرولوژی موجود در ارتباط با زمان تمرکز و سایر خوصیات، الگویی سه مرحله ای پیشنهاد می گردد که شامل محاسبه شدت بارندگی (i) با استفاده از روش Huff و برآورد میزان رواناب (Q) با استفاده از روش های تجربی و ارزیابی از طریق داده های مشاهداتی است.

توزیع Huff، استحصال بارش، زمان تمرکز، کنترل هیدرولوژیکی