مهدی شهیدی خواه - دانشجوی دکتری مهندسی عمران (ژئوتکنیک) دانشگاه تهران
محمد نصیری - دانشجو ی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه تهران

امروزه به دلیل توسعه بلندمرتبه سازی در شهرهای بزرگ نیاز به گودبرداری های عمیق بیشتر از گذشته شده است. یکی از روش های مرسوم برای گودبرداری عمیق، تثبیت خاک اطراف گود است. از نظر فنی این روش خود به دو زیرمجموعه متفاوت تقسیم می شود. نخست؛ روش میخ کوبی (نیلینگ)، در این روش به حفاری زیر فضای ملک مجاور و اجرای میخ های طویل و متعدد که اصطلاحا "نیل" نامیده می شوند نیاز است. دوم؛ روش انکراژ، در این روش دیواره خاکی را به کمک توده خاک خود ایستای پشت، از طریق میل مهار (انکر) پایدار می کنند. این دو روش ضمن داشتن مشابهت ها، از نظر فنی با یکدیدگر تفاوت هایی دارند. به طور کلی در هر دو روش از فضای زیرین ملک مجاور استفاده می شود. این مسئله باعث ایجاد مسائل حقوقی در بسیاری از پروژه ها شده است. با توجه به اینکه ادبیات حقوقی ایران در این زمینه کامل نیست، در این مقاله در این خصوص بررسی فنی و حقوقی صورت گرفته است. از آنجا که مالک ملک مجاور نسبت به فضای زیرین ملک خود مالکیت تبعی دارد (ماده ۳۸ قانون مدنی)، در نتیجه، انجام هر یک از این دو روش نیازمند اذن مالک مجاور (ترجیحا انعقاد قرارداد عهدی) یا مجوز قانون گذار است. در غیر این صورت، مالک مجاور می تواند اقدامات تامینی مانند دستور موقت به همراه دعوای حقوقی مطالبه خسارت و اعاده وضع اولیه را مطرح کند. همچنین در صورتی که عمل مرتکب در قانون جرم شناخته شده باشد با اجتماع سایر عناصر تشکیل دهنده جرم، می تواند طرح شکایت کیفری نماید.

گودبرداری، ضرر، دعوای حقوقی، دعوای کیفری، دستور موقت