آتنا محمدی نیا سماکوش - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.
حسین مرادی - استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
مجتبی اسماعیل زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.
فاطمه دواتگر - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.

خشک کردن یکی از مهم ترین فرآیندهای پس از برداشت گیاهان دارویی است. در این تحقیق جهت مطالعه تاثیر روش های مختلف خشک کردن بر فعالیت آنتی­اکسیدانی و فیتوشیمیایی سرشاخه های گلدار و برگ های درمنه خزری، آزمایشی بر پایه طرح کاملا تصادفی با چهار تیمار و ده تکرار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال ۱۳۹۸ اجرا شد. اندام های هوایی گیاه درمنه خزری در دی ماه از رویشگاه طبیعی از منطقه شیرگاه مازندران (ارتفاع ۲۳۸ متر از سطح دریا ) تهیه شد. بخش های مختلف گیاه با استفاده از چهار روش سایه – آفتاب، آون (دمای ۴۵ درجه سانتی گراد)، حرارت غیر مستقیم (دمای ۲۸-۳۲ درجه سانتی گراد) و ماکروویو ، توان ۵۲۰ وات خشک شدند. استخراج عصاره به روش خیساندن با متانول صورت گرفت. در مرحله اول آزمایش فعالیت آنتی اکسیدانی (DPPH)، فنل کل (فولین سیوکالتو) و فلاونوئید (آلومینیوم کلرید) تمام نمونه ها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد تفاوت معنی داری بین روش های مختلف خشک کردن وجود دارد. بالاترین محتوای آنتی اکسیدان کل در سرشاخه های گلدار (۹۲/۷۰ درصد) وبرگ (۶۶/۷۰ درصد) در تیمار حرارت غیر مستقیم مشاهده گردید. بیش ترین میزان فنل کل (به ترتیب ۵۶/۲و ۰۹/۳ میلی گرم گالیک اسید در ۱۰۰ گرم ماده خشک) متعلق به نمونه خشک شده توسط روش های سایه-آفتاب و حرارت غیر مستقیم بود. بالاترین میزان فلاونوئید کل (به ترتیب ۴۵/۱ و ۷۳/۳ میلی گرم کوئرستین در۱۰۰ گرم ماده خشک) مربوط به نمونه حرارت غیر مستقیم و ماکروویو بود. کم ترین میزان فنل، فلاونوئید و فعالیت آنتی اکسیدانی سرشاخه های گلدار و برگ در نمونه های خشک شده در آون با دمای ۴۵ درجه مشاهده شد. در مرحله دوم آزمایش، بهترین نمونه از نظر فعالیت آنتی اکسیدانی، فنل و فلاونوئید انتخاب شده و خصوصیات آن توسط کروماتوگرافی بررسی شد. بیشترین ترکیب موجود در عصاره شامل Arteannuic acid (۶۳/۱۵درصد) بود. به طور کلی خشک کردن به روش حرارت غیرمستقیم باعث حفظ ترکیبات آنتی­اکسیدانی شده و روش­های دیگر ممکن است باعث کاهش و یا حتی تخریب این گونه ترکیبات شوند.

استخراج, عصاره, آرتمیزینین, کوئرستین