ارزیابی دز دریافتی بیماران تحت عمل های ارتوپدی با استفاده از فانتوم محاسباتی شبه انسانی و اندازه گیری های تجربی

مقدمه: امروزه استفاده از پرتوهای یونساز  در تشخیص و درمان بیماری­ها به امری اجتناب ناپذیر مبدل شده است و در اغلب شاخه های پزشکی وارد شده است. یکی از بخش های مهم پزشکی اتاق عمل می باشد که جهت عمل بسیاری از شکستگی­های استخوانی ایفای نقش می نماید. هدف این مطالعه اندازه گیری پرتوگیری بیماران تحت عمل ارتوپدی در روشهای رایج و پرکاربرد تصویربرداری می باشد. مواد و روشها:  در این تحقیق دز دریافتی ۸۱ بیمار (۵۸% مذکر، ۴۲% مونث) که تحت ۴ آزمون رایج  ارتوپدی Intramedullary nailing (IMN) ، Intertrochanteric/peritrochanteric (IP) ، (DHS) Dynamic Hip Screw، (DCS)Dynamic Cannula Screw بودند در یک مرکز آموزشی و درمانی در شهر تهران  با استفاده از اندازه گیری غیر مستقیم و شبیه سازی مونت کارلو بر پایه داده های کیلوولتاژ پیک، شدت جریان الکتریکی(mA)، زمان تابش دهی (بر حسب ثانیه)، زاویه تابشدهی، ناحیه مورد تصویربرداری و اندازه بیمار برای هر یک از بیماران برآورد شد. یافته ها: مقادیر میانگین دوز موثر روشهای مختلف IMN، IP، DHS و DCS به ترتیب، ۹۵/۰، ۳۱/۱، ۲۲/۲ و ۸۵/۰ میلی سیورت برآورد گردید. البته مقادیر ذکر شده تنها برای یکبار تصویربرداری ذکر شده اند، درحالی که معمولا در حین عملهای ارتوپدی تعداد تصویربرداریها می تواند بین ۵ تا ۲۰ بار با توجه به مهارت پزشک و کارشناس پرتویی، روش اجرای جراحی و نوع ضایعه متغیر بوده و دوز رسیده به بیمار از مقادیر ذکر شده بسیار بیشتر خواهد شد. بحث و نتیجه گیری: همانطور که انتظار می­رفت دز دریافتی بیماران تغییرات زیادی داشت زیرا این مقادیر به عوامل زیادی از جمله نوع سیستم تشخیصی­،  ناحیه آزمون، تجربه و مهارت پزشک ارتوپد، کارشناس پرتویی و وزن بیمار بستگی دارد. در آزمون­های رادیولوژی جهت ارتوپدی می­توان با استفاده از میدان دید های کوچک، اختلاف پتانسیل مناسب، میلی آمپر ثانیه مناسب دز دریافتی بیماران را کاهش داد و این نیازمند آموزش­های فردی در راستای بهینه سازی دز دریافتی بیماران می باشد.

Keywords:

Effective dose , Entrance Skin Dose , Orthopedic surgical operation , Radiography , دز موثر , دز پوستی , جراحی های ارتوپدی , پرتونگاری