داوود نوری - دکترای جامعه شناسی ورزش، گروه جامعه شناسی ورزش، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
بهرام قدیمی - دانشیار، گروه جامعه شناسی ورزش، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول) E-mail: ghadimi.bahram@srbiau.ac.ir
محمدعلی اصلانخانی - استاد، گروه رفتار حرکتی، داشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
زهرا علی پور درویش - استادیار، گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و علوم اجتماعی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

فوتبال در سده­ اخیر حضور چشمگیری در تبادلات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و مهم­تر از آن سیاسی و    بین­المللی پیدا کرده است؛ به طوری که این ورزش باورها، نگرش­ها و عملکردها را تحت تاثیر خود قرار داده است و به عنوان یکی از عوامل موثر در شکل­گیری سیاست­ها و مناسبات داخلی و خارجی می­تواند کارکردهای متعدد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و دیپلماتیک داشته باشد و تحولات زیادی را برای کشورها رقم بزند. از این­رو، ورزش و فعالیت­های ورزشی از یک فعالیت بدنی یا نوعی سرگرمی فراتر رفته و اهداف و کارکردهای مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و بین­المللی پیدا کرده است. تحلیل نظریات و مبانی پژوهش نشان می­دهد از میان پدیده­های مختلف، فوتبال به عنوان یکی از مصادیق برنامه­های روابط بین کشورها توانسته جایگاه ویژه­ای در میان برنامه­های کشورهای در حال توسعه برای بیان خواسته­های خود از جامعه جهانی داشته باشد. جا دارد کارکردهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی فوتبال و آثار و تبعات آن بر سطح تعاملات بین دولت­ها و دیگران بازیگران بین المللی تئوریزه و مفهوم سازی شود. بر اساس یافته­های این پژوهش کارویژه­ها و کارکردهای دیپلماسی فوتبال می­تواند به مثابه تقویت هویت ملی، به عنوان ابزار توسعه، ابزار صلح و آشتی، ابزاری برای نوع دوستی و بهبود مناسبات، ابزار قدرت نرم، ابزاری برای همگرایی و گفتگو در بعد ملی و بین­المللی کشورها به کار رود. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی تنظیم شده است. روش جمع آوری داده­ها مبتنی بر مطالعه اسنادی و کتابخانه­ای و بررسی مقایسه است.

واژگان کلیدی: فوتبال, دیپلماسی, دیپلماسی فوتبال و جام جهانی فوتبال