معصومه باقری - دانشیار، جامعه شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران (نویسنده مسئول) E-mail: M.bagheri@scu.ac.ir
ایوب رستمی - کارشناس ارشد جامعه شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
محمد سلیمان نژاد - دانشجوی دکتری، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

در این پژوهش به بررسی عوامل جامعه شناختی موثر بر شکل گیری هویت اجتماعی دختران دانش آموز دوره متوسطه شهر اهواز پرداخته شده است. پژوهش حاضر به روش پیمایشی  و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده است. بدین منظور از بین دختران دبیرستانی شهر اهواز، ۳۸۳ نفر از طریق نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم نمونه انتخاب شدند. جهت سنجش میزان روایی پرسشنامه از روایی صوری و برای سنجش میزان پایایی هم از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردیده است. ضریب آلفای کل به دست آمده ۷۳/۰ بوده است که حاکی از پایایی مناسب پرسشنامه می باشد. چارچوب نظری پژوهش بر اساس نظریه های گیدنز، تاجفل، مید، بورک و برادلی تدوین یافته است. در این پژوهش به بررسی تاثیر متغیرهای پایگاه اقتصادی- اجتماعی، انتظارات خانواده، میزان تعلق به مدرسه، میزان تعلق به گروه همسالان، میزان استفاده از رسانه های جمعی و میزان تحصیلات والدین بر هویت اجتماعی دختران دبیرستانی پرداخته شده است. یافته های پژوهش حاضر با توجه به تاثیر متغیرهای یاد شده، حاکی از این است که پایگاه اقتصادی-اجتماعی، میزان تحصیلات والدین و میزان استفاده از رسانه های جمعی رابطه ای معکوس با شکل گیری هویت اجتماعی دختران داشتند و سه متغیر دیگر (میزان تعلق به مدرسه، میزان تعلق به گروه همسالان و انتظارات خانواده ها) از رابطه ای مستقیم با شکل گیری هویت اجتماعی دختران برخوردار بوده اند. در مجموع، این متغیرها ۴۳/۰ درصد از واریانس تغییرات مربوط به متغیر وابسته هویت اجتماعی را تبیین می کنند.

واژگان کلیدی: هویت اجتماعی, انتظارات خانواده, رسانه های جمعی و دختران