مهدی کهندل - عضو هیئت علمی گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، ایران (نویسنده مسئول) E-mail: mehdikohandel@yahoo.com
افسانه صنعت کاران - عضو هیئت علمی گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، ایران
آرزو علی کرم - کارشناس ارشد تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، ایران

هدف از تحقیق حاضر، مقایسه کیفیت خواب و وضعیت شناختی سالمندان با سطوح فعالیت بدنی متفاوت بود. روش این تحقیق علی-مقایسه­ای، جامعه آماری آن سالمندان زن و مرد  تهرانی و حجم نمونه آن ۲۰۰ سالمند زن و مرد با دامنه سنی ۶۰ تا ۸۰ سال بودند. ابزارهای اندازه­گیری این تحقیق شامل پرسشنامه­های سطح فعالیت بدنی چامپس با ضریب پایایی ۷۶/۰ و اعتبار ۸۱/۰، کیفیت خواب پیتزبرگ با ضریب پایایی ۸۳/۰ و اعتبار ۷۵/۰ و عملکرد شناختی MMSE با ضریب پایایی ۷۸/۰ و اعتبار ۹۱/۰ بود. داده­ها با استفاده از تحلیل واریانس دو طرفه و آزمون تعقیبی بونفرونی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در کیفیت خواب کلی اثر اصلی جنسیت و اثر اصلی سطح فعالیت­بدنی معنی­دار می­باشد(۰۵/۰P≤). کیفیت خواب کلی و مولفه های آن در سالمندان مرد بهتر از سالمندان زن بود. اختلاف معنی داری بین سه گروه سالمندان با سطح فعالیت بدنی کم، متوسط و بالا در کیفیت خواب کلی و مولفه­های آن وجود داشت(۰۵/۰P≤). همچنین، نتایج نشان داد که سالمندان با سطح فعالیت بدنی بالا میانگین نمرات بهتری نسبت به دو گروه دیگر در کیفیت خواب و مولفه­های آن دارند. اثرات اصلی جنسیت و سطح فعالیت بدنی برای عملکرد شناختی معنی دار بود(۰۵/۰P≤). سالمندان مرد از عملکرد شناختی بالاتری نسبت به سالمندان زن برخوردار بودند. عملکرد شناختی سالمندان در گروه­های تمرین با شدت متوسط و بالا بهتر از گروه تمرین با شدت پایین بود. به طور کلی تحقیق حاضر نشان داد تمرینات بدنی با سطح متوسط و بالا تاثیر مثبتی بر افزایش عملکرد شناختی و بهبود کیفیت خواب دارد.

کیفیت خواب, عملکرد شناختی, سالمندان و فعالیت بدنی