نرگس عرب مقدم - - استادیار، پژوهش، جهاد دانشگاهی فارس(نویسنده مسئول) E-mail: narabmoghaddam@yahoo.com.
عباس گرگی - دکترای جامعه شناسی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
بهنام جمشیدی - دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، دانشگاه شیراز
راضیه شیخ الاسلامی - دانشیار، روانشناسی تربیتی، دانشگاه شیراز

جوانان و نوجوانان در معرض الگوهای مختلفی قرار دارند که بررسی این الگوها، به شناسایی بهتر و دقیق تر وضعیت آنان کمک خواهد کرد. دراین پژوهش پیمایشی، الگوهای انتخابی نوجوانان (۱۴-۱۸سال) و جوانان (۱۹- ۲۹سال) دختر و پسر و نیز عوامل زمینه ای موثر بر آنها مورد بررسی قرار گرفت. در بین نظریه های روانشناسی، رویکرد یادگیری شناختی- اجتماعی بندورا تبیین قابل توجهی از روند الگوپذیری ارائه می دهد. جامعه آماری این پژوهش شامل نوجوانان و جوانان شهر شیراز بود. حجم نمونه، با استفاده از جدول لین، با سطح اطمینان ۹۵ درصد و پایایی ۳ درصد، ۸۹۵ نفر از جوانان و نوجوانان ۱۴-۲۹ سال برآورد گردید که افراد براساس نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. به منظور بررسی اولویت های الگوهای جوانان و نوجوانان، از پرسشنامه محقق ساخته با ۲۶ عنوان الگوهای داخلی و خارجی استفاده شد. پس از بازنگری پرسشنامه  توسط اساتید دانشگاه و مشاور طرح، پرسشنامه در سطح شهر توزیع گردید. براساس تحلیل عاملی، الگوها بر ۵ دسته تقسیم گردیدند که در مجموع ۷۲/۶۰درصد از واریانس کل پرسشنامه راتبیین می کردند. نتایج نشان داد الگوهای انتخابی پاسخگویان به ترتیب عبارت اند از: اعضای خانواده؛ الگوهای علمی- ادبی؛ دوستان- آشنایان؛ الگوهای اجتماعی و الگوهای هنری- ورزشی- افسانه ای. ضریب آلفای کرونباخ برای الگوهای اجتماعی۹۰/۰، الگوهای هنری- ورزشی- افسانه ای ۸۴/۰، الگوهای علمی-ادبی۸۶/۰، الگوهای خانوادگی۷۱/۰ والگوهای دوستان-آشنایان ۴۹/۰می باشد. بر اساس نتایج، تفاوت هایی میان دو گروه سنی جوان و نوجوان و نیز جنسیت مشاهده گردید. عوامل زمینه ای سطح تحصیلات فرد، درآمد خانواده، وضعیت تاهل، منزلت شغلی پدر و تحصیلات مادر نیز برانتخاب نوع الگوها تاثیرگذار بودند.

الگوهای نوجوانان, الگوهای جوانان, الگوهای دختران, الگوهای پسران و عوامل زمینه ای