تحلیل جریان کم ۶۰ روزه از سرشاخه تا پایاب حوزه کرخه

شناخت نحوه تغییرات جریان حداقل در بالا دست رودخانه و همچنین روند آن، اطلاعات ارزشمندی را در مدیریت آب و حق آبه­ها و نیز اصلاح الگوی کشت می دهد. همچنین مناطق مناسب برای کنترل آب را در طول مسیر رودخانه از دیدگاه مدیریت منابع آب مشخص می سازد. علاوه بر مسائل اقتصادی، حفظ اکوسیستم رودخانه از مسائل مهم است که تاکنون توجهی به آن نشده است. زمان رخ داد حداقل جریان با پایه زمانی ۶۰ روزه از سرشاخه ها تا پایین دست متفاوت می باشد. همچنین روند آبدهی نیز در بالا دست تا پائین دست رودخانه تغییر می نماید. در این مطالعه برخی از ایستگاه های هیدرومتری حوزه کرخه مورد بررسی قرار گرفته و پس از بررسی داده ها، ایجاد سری زمانی آنها و دبی های حداقل با پایه زمانی ۶۰ روزه برای هر سال در هر ایستگاه استخراج شد. دبی متوسط سالانه نیز محاسبه و نسبت دبی حداقل با پایه زمانی ۶۰ روزه به دبی متوسط بدست آمده و از آن بعنوان شاخص ارزیابی استفاده شد. با دبی حداقل ذکر شده و شاخص های فوق رگرسیون چند متغیره برقرار و عوامل مورفومتریک موثر استخراج شد. نتایج نشان داد که جریان حداقل با مساحت بیشترین رابطه (۰.۸R۲=) و شاخص های جریان با فاصله هر ایستگاه تا خروجی حوزه کرخه رابطه (۰.۲R۲=) بیشتری داشتند. این موضوع نشان داد که در سراب حوزه، جریان حداقل نسبت به متوسط جریان کمتر بوده و با نزدیک شدن به پایاب حوزه شاخص افزایش می­یابد. لذا برای مدیریت منابع آب در اراضی زراعی در سراب حوزه باید به روش­های استحصال آب باران توجه بیشتری شود.

Keywords:

Regional analysis , Discharge , Low flow indices , ۶۰-day low flow , Karkheh. , آبدهی , استحصال آب باران , آنالیز منطقه ای , شاخص جریان کم , کرخه.