مکان یابی پایگاه های مدیریت بحران با استفاده از روش AHP و منطق فازی

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: امروزه استفاده از امکانات موجود در جوامع برای جلوگیری از انواع بحران­های احتمالی و یا کاهش میزان خسارات وارده الزامی هست. برای مقابله با این بحران­ ها ایجاد مراکز مدیریت بحران با اهدافی چون انجام اقدامات پیشگیرانه، آمادگی و مقابله با بحران، امدادرسانی به مناطق بحران زده، اسکان موقت حادثه دیدگان ضروری هست. یکی از چالش­ های اصلی ایجاد سازمان­ های مدیریت بحران، مکان یابی بهینه آن هاست، چراکه قرارگیری این مراکز در مکانی درست و مناسب باعث بالا رفتن کارایی آن ها می­ شود. این پژوهش با هدف مکان یابی مناطق بهینه احداث سایت­ های مدیریت بحران در شهر بابل انجام شده است. مواد و روش­ها: در این مطالعه،معیارهای موثر در مکان یابی شامل: شیب، جهت شیب، ارتفاع، فاصله از کاربری تجاری، درمانی، اداری، انتظامی، مذهبی، آموزشی، فاصله از راه و رودخانه انتخاب گردیده و توسط کارشناسان به روش AHP وزن­دهی شده است. پس از همسان­سازی کلیه لایه ­های اطلاعاتی، الگوریتم تحلیل سلسله مراتبی و الگوریتم ­های فازی با هدف یافتن مکان بهینه بر آن ها اعمال گردید. یافته­ها: نتایج نشان داد که در پهنه بندی به روش AHP، ۱۶۸ هکتار مساحت معادل ۵/۵۶ درصد بهترین شرایط را برای ایجاد سایت مدیریت بحران در شهر بابل دارا است و در روش فازی چهار عملگر GAMA, Product, AND, OR استفاده گردید، که عملگر  ANDدارای نتیجه بهتری نسبت به دیگر عملگرها بوده است، در عملگر فوق، ۱۰۳ هکتار برابر با ۳/۴ درصد مساحت شهر مستعد برای ایجاد سایت مدیریت بحران است. نتیجه­گیری: خروجی مدل­ های طراحی شده با روش سلسله مراتبی و منطق فازی باهم متفاوت بوده است. دلیل این تفاوت در نظر گرفتن معیارها بدون دخالت دادن وزن در مدل فازی و در نظر گرفتن لایه­ ها با وزن مختلف در مدل AHP بوده است. نتایج خروجی مدل­ AHP به دلیل دخالت دادن نظرات کارشناسی دقیق­ تر بوده چراکه با وزن دهی معیارهای مختلف ترکیب شده است.  

Keywords:

AHP , Babol , Crisis Management , Environmental hazards , Fuzzy Logic , GIS , Location , بابل , مخاطرات محیطی , مدیریت بحران , مکان یابی , منطق فازی , AHP , GIS