صابر جمالی - دانشجوی دکتری، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
حسین انصاری - استاد، گروه علوم مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

هدف از این تحقیق بررسی تغییرات شاخص تنش آبی گیاه کینوا بود. تیمارهای مورد بررسی در این پژوهش چهار سطح آبیاری ۱۰۰، ۷۵، ۵۰ و ۲۵ درصد نیاز آبی (به ترتیب T۱، T۲، T۳ و T۴) بوده که در قالب طرح کاملا تصادفی و در سه تکرار و در طول فصل رشد کینوا در سال ۹۷-۱۳۹۶ انجام شد. بر اساس نتایج این پژوهش، بیشترین مقدار از زیست توده، وزن خشک برگ، ساقه، ریشه و سنبله به ترتیب با ۷/۳۹، ۳/۱۱، ۸/۸، ۸۳/۲، ۸/۱۶ گرم در بوته در تیمار T۱ مشاهده شد. تیمارهای T۲، T۳ و T۴ در مقایسه با تیمار T۱ منجر به کاهش ۶/۳۷، ۵/۵۲ و ۸/۶۴ درصد در عملکرد دانه، ۴/۳۰، ۵/۳۴ و ۷/۳۰ درصد در شاخص برداشت، ۴/۱۶، ۷/۲۹ و ۱/۵۱ درصد در زیست توده و افزایش ۴/۱۹، ۶/۳۶ و ۴/۷۷ درصد در کارایی مصرف آب شد. نتایج نشان داد CWSI با عملکرد دانه و زیست توده، همبستگی منفی در سطح احتمال یک درصد دارد و با افزایش CWSI از میزان عملکرد دانه کاسته می شود. بیشترین و کمترین میزان از عملکرد دانه نیز در این پژوهش در متوسط CWSI برابر با ۰۵/۰ و ۶۱/۰ به دست آمد؛ به طوری که برای دست یابی به بیشترین عملکرد دانه در بوته، پس از رسیدن به CWSI=۰.۰۵ باید گیاهان آبیاری شوند. بیشترین و کمترین میزان از شاخص CWSI به ترتیب در تیمارهای T۴ (با ۷۲/۰) T۱ (با ۰۵/۰) مشاهده شد. مقادیر متوسط CWSI در تیمارهای مختلف T۱، T۲، T۳ و T۴ در روز قبل از آبیاری، به ترتیب برابر با ۰۵/۰، ۱۹/۰، ۴۸/۰ و ۷۲/۰ بود. کاهش میزان آبیاری از ۱۰۰ به ۷۵ درصد نیاز آبی منجر به افزایش ۸/۳ برابری در شاخص CWSI شد. به طور کلی از این شاخص برای برنامه ریزی این گیاه می توان استفاده کرد، به طوری که بهترین زمان آبیاری در تیمار شاهد بر اساس رابطه (Tc-Ta)a=۲.۴۱-۰.۲۱ VPD (۵≤VPD≤۲۰) است.

دمای سطح برگ, شاخص CWSI, عملکرد دانه کینوا, کارآیی مصرف آب, کم آبیاری