مریم لطیفیان - گروه مددکاری اجتماعی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران
اسما بنی اسد - گروه مددکاری اجتماعی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران
محمد کمالی - دانشگاه علوم پزشکی ایران

هدف:با توجه به تاثیر معلولیت بر ابعاد مختلف اجتماعی و اقتصادی جامعه و نیز بر زندگی اجتماعی فرد دارای معلولیت، مطالعه و تحلیل جنبه های مختلف این گروه از جامعه الزامی به نظر می رسد. این مطالعه با هدف مرور نظام مند پژوهش های مربوط به ابعاد اجتماعی معلولیت در ایران انجام شد.روش بررسی:پژوهش حاضر از نوع مطالعات مروری نظام مند و جامعه آماری پژوهش شامل تمام مقالات پژوهشی حاصل از مطالعات کمی و کیفی انجام شده در کشور ایران بود که در رابطه با ابعاد اجتماعی معلولیت به زبان فارسی و از سال ۱۳۷۸ تا تیر ماه ۱۳۹۸ منتشر شده اند. به منظور دستیابی به مطالعات مرتبط با موضوع، کلیدواژه های اجتماعی و ابعاد اجتماعی، معلولیت، استثنایی، نیازهای ویژه و کم توان در پایگاه های علمی مرتبط جست و جو و پس از غربال در مراحل مختلف، ۲۶ مقاله مورد مطالعه عمیق قرار گرفته و تحلیل شدند.یافته ها:از مجوع تعداد ۲۶ مقاله، ۱۰مقاله به روش کمی، ۱۲ مقاله کیفی و ۴ مقاله به روش آمیخته صورت گرفته بودند. ابزار استفاده شده شامل ۸ پرسشنامه ی محقق ساخته و ۱۵ پرسشنامه ی آماده بود.اطلاعات ۱۶ مقاله نیز از طریق مصاحبه و تشکیل جلسات متمرکز بدست آمده بود.گروه هدف۷۷% مقالات افراد داری معلولیت جسمی- حرکتی، ۱۵% حسی(نابینایی و ناشنوایی) و ۸% ذهنی بودند.همچنین دو مقاله (۸%) با تمرکز بر ابعاد اجتماعی معلولیت زنان صورت گرفته بود.نتیجه گیری:نتایج نشان داد که معلولیت بر بعد اجتماعی زندگی افراد تاثیرگذار است ویافته های حاصل از این پژوهش می تواند موجب شناخت همه جانبه ی این افراد و افزایش آگاهی در این زمینه گردد.

معلولیت , ابعاد اجتماعی , مرورنظام مند