مجتبی سلیمانی ساردو - دانشکده منابع طبیعی- دانشگاه جیرفت
مهدی سلیمانی مطلق - دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان

با توجه به اهمیت منابع آبی در مفهوم توسعه پایدار، بررسی چالش ها و تبعات مستقیم و غیرمستقیم انتقال بین حوضه ای آب، بیش از پیش ضروری به نظر می رسد. با توجه به اهمیت اجرای طرح انتقال آب از سرشاخه های هلیل رود، تحقیق حاضر با بررسی و تحلیل وضعیت کنونی اقتصادی- اجتماعی، کشاورزی، خشکسالی و بیابان زایی در جنوب استان کرمان، به تحلیل پیامدها و چالش های طرح انتقال بین حوضه ای آب از سرشاخه های هلیل رود پرداخته است. این تحقیق با اهتمام به وضعیت منابع آبی در حوضه جازموریان و پیامدهای انتقال آب بین حوضه ای از حوضه جازموریان به مرکز استان کرمان، به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که با توجه به اهمیت منابع آب در تامین معیشت ساکنین مناطق جنوبی استان کرمان، طرح انتقال آب بین حوضه ای از سرشاخه های هلیل رود به عنوان شاهرگ حیاتی دشت های حاصلخیز حوضه جازموریان، با در نظر گرفتن شرایط کنونی چه دورنمایی را متصور خواهد شد؟ نتایج این بررسی نشان می دهد که اصرار بر اجرای این طرح، ضمن تضعیف منابع آبی حوضه جازموریان، متعاقبا تاثیر بر بیلان آبی دشت های پایین دست خواهد داشت که پیامدهای مستقیم و غیرمستقیمی را در حوضه مبدا در پی دارد. از این رو، تاکید می شود که قبل از اجرای هر گونه طرح انتقال آب بین حوضه ای، به مدیریت تقاضای آب و تناسب توسعه با ظرفیت های طبیعی هر منطقه توجه کافی شود. به طور کلی، توسعه متوازن استانی با در نظر گرفتن اهداف توسعه پایدار و همچنین کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی، از طریق اهتمام به بهره وری زراعی و رعایت الگوی کشت بهینه، و توسعه صنعت، گردشگری و انرژی های تجدیدپذیر می تواند در جهت کاهش فشار بر منابع آبی، راهگشا باشد.

Keywords: Inter-basin Water Transfer, Agriculture, Jaz Murian, Halilrood, واژه های کلیدی: انتقال آب بین حوضه ای, کشاورزی, جازموریان, هلیل رود