بررسی اثر دانش بومی قنات بر ابعاد توسعه پایدار

     با توجه به نقش قنات­ به عنوان عامل اولیه ایجاد سکونت­گاه­ و شکل­ گیری اجتماعات در بخش­ های وسیعی از ایران که در نواحی بیابانی و حاشیه کویر واقع شده­اند، همچنین کم توجهی و متروک شدن قنات­های متعدد همراه با تغییر شیوه استحصال آب­ زیر زمینی، در این پژوهش با استفاده از تئوری­ها، نظریه­ ها و تحلیل نتایج حاصل از پژوهش­های مختلف به روش توصیفی- تحلیلی، ارتباط بین دانش بومی و توسعه پایدار، تاثیر قنات بر ابعاد اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی توسعه پایدار، ارتباط چاه­های عمیق و ناپایداری، عوامل خشک شدن و تخریب و ناپایداری قنات­ها و ارائه راهکارهای احیای قنوات پرداخته شده است. نتایج نشان می­دهد که آسیب­ها معمولا بر سازه قنات، کیفیت و کمیت آب وارد می­شود و از عدم مرمت و بازسازی، عدم رعایت حریم قنات­ها و آلودگی ناشی از نشت فاضلاب­ و پساب به قنات، انسداد قنات در پروژه­های عمرانی، افت آبخوان در اثر عدم تعادل در میزان برداشت و تغذیه آبخوان ناشی می­شود. راهکارهای احیا در مرحله اول اصلاح سیاست­های حکمرانی بر آب و به خدمت گرفتن دانش و تکنولوژی مدرن در ارتقای کارآیی دانش بومی و روش­های سازگار با شرایط فرهنگی و جغرافیایی کشور و به دنبال آن عملیات عمرانی و ایزولاسیون جهت جلوگیری از انسداد، تلفات و آلودگی آب در مسیر کوره، نفوذ دادن سیلاب و تغذیه قنات و آبخوان­، کنترل خروجی قنات، استفاده بهینه و سودآور از آب قنات، تهیه نقشه قنات­ها، حفاظت­های اداری و کیفری، برطرف کردن ضعف­های مدیریتی، آموزشی، فرهنگی و ترویجی می­باشد که تحقق این موارد با تشکیل یک سازمان مستقل مردم نهاد و همکاری سازمان­های میراث فرهنگی و اوقاف، آب و کشاورزی و نهادهای فعال اجتماعی و فرهنگی، تحت حمایت استانداری قابل مطالبه، پیگیری و اجرا می­باشد.  

Keywords:

Keywords: Aquifer management , Native Water Structure , Revival of Qanats , Qanat civilization , Sustainable social system , احیای قنات , تمدن کاریزی , سازه آبی بومی , مدیریت آبخوان , نظام اجتماعی پایدار