حشمت سپهری - گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، ایران
زینب نوری - دانشگاه پیام نور، گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، ایران.
امیر آذرلی - دانشگاه پیام نور، گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، ایران.
علیرضا حسابی نامقی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان

به منظور بررسی اثر تغذیه سطوح مختلف ضایعات تقطیری گندم بر عملکرد و ریخت­شناسی روده جوجه­های گوشتی، دو آزمایش مجزا انجام شد. در هر آزمایش تعداد ۴۵۰ قطعه جوجه گوشتی مخلوط یک روزه سویه راس- ۳۰۸ در قالب طرح کاملا تصادفی با ۵ گروه و ۶ تکرار در هر گروه (هر تکرار دارای ۱۵ قطعه جوجه) درطی دوره­های آغازین و رشد مورد آزمایش قرار گرفتند. جوجه­های انتخابی برای سن ۲۲ تا ۴۲ روزگی از ابتدای دوره تا ۲۱ روزگی با جیره فاقد ضایعات تقطیری گندم تغذیه شدند. در آزمایش اول که جوجه­ها از سن ۱ تا ۲۱ روزگی مورد آزمایش قرار گرفتند، سطوح صفر،۳، ۶، ۹ و ۱۲ درصدی و در آزمایش دوم که از ۲۲ تا ۴۲ روزگی ادامه یافت، سطوح صفر، ۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۰ درصدی از ضایعات تقطیری گندم استفاده شد. مطابق نتایج حاصل از تجزیه شیمیایی ضایعات تقطیری گندم، مقادیر پروتئین­خام، چربی­خام، فیبر­خام، لیزین، متیونین، کلسیم و فسفر کل به ترتیب ۵/۳۰، ۵/۸، ۴، ۵۷/۰، ۵۳/۰، ۲۶/۰ و ۹۳/۰ درصد بود. میانگین افزایش وزن روزانه در کل دوره پرورش (۱ تا ۲۱ روزگی) بین گروه­­های مختلف آزمایشی دارای تفاوت معنی­دار بود (۰۵/). به­طوری که بیشترین میانگین افزایش وزن کل به ترتیب مربوط به گروه­های حاوی ۳ درصد و شاهد (۷۴/۸۴۶ و ۳۱/۸۴۷ گرم) بود. همچنین جوجه های تغذیه شده با سطح ۱۲ درصد ضایعات تقطیری گندم مصرف خوراک کمتری (۵۹/۱۱۳۶گرم) نسبت به سایر گروه ها و گروه شاهد داشتند (۰۵/۰(P<. در سنین ۳۰ تا ۳۷ روزگی و ۳۸ تا ۴۵ روزگی، با توجه به طی شدن دوره عادت پذیری (پرنده ۷ روز ضایعات تقطیری گندم مصرف کرده است)، مصرف سطوح بالاتر ضایعات تقطیری گندم (۱۵ و ۲۰ درصد) باعث وزن بیشتری در جوجه های تغذیه شده با این سطوح نمود (۰۵/۰(P<. مصرف خوراک و ضریب تبدیل غذایی در جوجه های تغذیه شده با سطوح مختلف ضایعات تقطیری گندم در بازه­های زمانی مختلف تفاوت معنی داری ایجاد نکرد. افزایش سطح ضایعات تقطیری گندم در هر دو آزمایش، نتایج معنی داری بر صفات ریخت شناسی ژژنوم نداشت و با افزایش سطح ضایعات تقطیری گندم، ارتفاع پرز­ها کاهش و طول کریپت­­ها در ژژنوم افزایش یافت. مطابق نتایج حاصل از این آزمایش ها، بهترین سطح جایگزینی ضایعات تقطیری گندم بر پایه ذرت-کنجاله سویای جوجه­های گوشتی در بازه زمانی ۱ تا ۲۱ روزگی، ۳ درصد و در بازه زمانی ۲۲ تا ۴۵ روزگی ۲۰ درصد بود.

جوجه, ریخت شناسی ژژنوم, عملکرد, ضایعات تقطیری گندم