عباس بایگان - عضو هیات علمی گروه پژوهشی بیوتکنولوژی صنعتی، پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی ایران، مجتمع تحقیقاتی جهاد دانشگاهی،کرج
ندا مهرآور

افزایش جمعیت زمین و کمبود منابع غذایی از یک سو و گسترش زندگی های ماشینی سبب استقبال روز افزون از مواد غذایی آماده در سایر کشورها شده است . لیستریوزیس یکی از بیماری های مهم و خطرناک زئونوز در عفونت های غذایی با مرگ و میر حدود ۳۰ % است . روش های مختلفی برای نگه داری مواد غذایی مانند استفاده از نگه دارنده های شیمیایی وجود دارد. در سالیان اخیر یکی از راه های کنترل بهداشت و افزایش ماندگاری مواد غذایی ، استفاده از اسانس های گیاهی و طبیعی به جای افزودنی های شیمیایی و سنتتیک معرفی شده است . گیاه کاکوتی کوهی با نام علمی Ziziphora clinopodioides یک گیاه دارویی بسیار مهم از خانواده نعناییان است که در مناطق مختلف ایران می روید. در این پژوهش ، گیاه کاکوتی کوهی از منطقه خراسان شمالی تهیه شد. اسانس آن با استفاده از دستگاه کلونجر صنعتی استخراج و آنالیز شیمیایی آن با دستگاه GC/MS انجام شد. نتایج نشان داد که اسانس کاکوتی کوهی این منطقه شامل ۲۴ ترکیب شیمیایی است که مهم ترین ترکیب آن پولگون (Pulegone) با ۱۰/۳۳ % بود. اثرات آنتی باکتریالی اسانس کاکوتی کوهی روی باکتری لیستریا مونوسیتوژنز در محیط in vitro بررسی و حداقل غلظت مهار کنندگی (MIC ) و حداقل غلظت کشندگی (MBC) به روش رقت لوله ای انجام شد. نتیجه آزمایشات نشان می دهد که اسانس گیاه کاکوتی کوهی اثر ضد میکروبی داشته و می تواند رشد باکتری گرم مثبت لیستریا مونوسیتوژنز را مهار کند و به عنوان نگه دارنده طبیعی به مواد غذایی اضافه شود. حداقل غلظت مهار کنندگی (MIC) اسانس کاکوتی کوهی برای باکتری لیستریا مونوسیتوژنز معادل ۵/۶۲ µL/L و حداقل غلظت کشندگی (MBC) اسانس معادل ۱۲۵ µL/L به دست آمد.

آنتی باکتریال، اسانس، کاکوتی کوهی، لیستریا مونوسیتوژنز، لیستریوزیس، زئونوز.