عرفان فتحی - دانشگاه هنراسلامی تبریز، دانشجوی کارشناسی ارشد

بافت تاریخی، کلیتی یکپارچه و دار ای ارزش ه ای تاریخی، اجتماعی، عم لی و زیبایی شناختی است. به این ترتیب بافت تاریخی به وسیله آثار با ارزش و مجموعه دارای وحدت تعریف می شود، که حفاظت و نگهدا ری آن مستلزم توجه به هر دو بخش می باشد. از این رو بررسی روابط متقابل بافت و بنا و ش یوه ه ای نگهدا ری آنها ضرورت می یابد. حریم گذا ر ی با تعیین ضوابط قانونی بر ای محدوده اطراف اثر تاریخی به حفظ اثر از راه پیوند آن با محیط اطراف می پردازد. از آنجاییکه بخش عمده ای از بافت های تاریخی در محدوده حریم قرار می گیرد، مطالعه اثرات حریم بر بافت تاریخی و محدوده حر یم گذاری شده حائز اهمیت است . اگرچه وظیفه حفظ و احیای آثار تاریخی با سازمان میراث فرهنگی کشور است ولی حصول به این مهم بدون همکاری اشخاص و ادارات خصوصا شهرداری، امکان پذیر نیست. یکی از وظایف عمده شهرداری ها در این رابطه عدم صدور پروانه ساختمان جهت اماکن مجاور حریم آثار تاریخی است. علیرغم تکرار ضرورت تعیین حریم برای آثار تاریخی و فرهنگی ابنیه تاریخی در قوانین مختلف و آیین نامه های آنکه بر اساس ضرورت کامل حفاظت آن، ابنیه و جلوگیری از ایجاد تزلزل در بنیان و لطمه به منظر آن تصویب شده است، آیین نامه ای که در اجابت به متون قانونی و نحوه تعیین مقادیر حریم، تدوین و به تصویب رسیده باشد، بسیار محدود و پراکنده است و در اکثر موارد ضوابط به صورت اختصاصی می باشد و گاها سلیقه ای با ان ها برخورد شده است. موضوع حریم از موارد بسیار مهم و حساس در ارتباط با تمامی بناهای تاریخی پرسشی که در این تحقیق مطرح است این است: آیا قوانین ومقررات تدوین شده در کشور ما در ارتباط با مساله حریم بناهای تاریخی با نگاه و تاکید بر نمونه موردی و تخلفات صورت گرفته باعث حفظ حریم آثار می شود یا خیر؟ هدف از انجام پژوهش، بررسی ضوابط مناسب و چگونگی تدوین قواعد حریم گذاری بناهای تاریخی است، می باشد . مقبرهالشعرا (آرامگاه شاعران، گورستان سرخاب) یکی از گورستان های تار یخی شهر تبریز است که در محله ی سرخاب واقع شده است. در این پژوهش پس از بررسی قوانین به بررسی نمونه موردی مقبره الشعرای تبریز از لحاظ رعایت قوانین حریم و نقص قوانین در این بافت پرداخته شده و در پایان راهکارهایی در جهت بهبود منظر این بافت ارائه شده است .

قوانین، حریم، حریم بناهای تاریخی، مقبره الشعرا