افشین زهدی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان
جواد ربانی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان

در این پژوهش سازند سلطانیه به منظور تشخیص نوع محیط رسوب گذاری و سکانس های رسوبی در بخش های جنوب غرب زنجان (کوه های سلطانیه)، مورد مطالعه دقیق چینه شناسی و رسوب شناسی قرار گرفته است. این سازند در منطقه مورد مطالعه به صورت مشخص توسط توالی های شیل و ماسه سنگی سازندهای بایندر و باروت به ترتیب در پایین و بالا محصور می شود. مرزهای بالا و پایین سازند سلطانیه در برش مورد مطالعه کاملا مشخص بوده و با حضور لایه های ضخیم دولومیت تفکیک می شود. سازند سلطانیه در جنوب غرب زنجان برخلاف دیگر بخش های حوضه رسوبی البرز از ۷ عضو مشخص (عمدتا شامل لیتولویی دولومیت، سنگ آهک و شیل) تشکیل شده است که در حدود ۹۸۵ متر متر ضخامت دارد. این سازند از ۶ رخساره رسوبی تشکیل شده است، که این رخسارهها را میتوان به دو مجموعه رخسارهای تخریبی و کربناته تقسیم بندی نمود. رخساره های کربناته عمدتا تحت تاثیر فرایند دولومیتی شدن قرار گرفته اند و با توجه به خصوصیات و ویژگی هایی که دارند (حضور استروماتولیت های مسطح، فابریک فنسترال و برش های انحلالی) در آب های دریایی کم عمق (اینترتایدال تا سوپراتایدال) تشکیل شده اند، اما مجموعه رخساره های تخریبی در مناطق عمیقتر حوضه و در زیر سطح اثر امواج در حالت آرامش و حتی طوفانی رسوب گذاری نموده اند. این رخساره ها در یک سیتسم رسوبی رمپ کربناته اپیریک در بخش های شمال شرق گندوانا تشکیل شده اند. توالی های کامبرین زیرین سازند سلطانیه با توجه به ارتباطات هندسی رخساره ها از ۳ سکانس رسوبی کامل شامل بخش های TST و HST تشکیل شده است. عضو دولومیت زیرین سازند سلطانیه (پرکامبرین پسین) مربوط به بخش HST سکانس رسوبی قبلی است که احتمالا بر روی آن مرز سکانسی منطبق با انتهای پرکامبرین قرار گرفته است. در هر یک از سکانس های رسوبی سازند سلطانیه، رخساره های تخریبی دریای باز در بخش های TST و رخساره های کربناته مناطق کم عمق دریا و جزر و مدی در بخش های HST تشکیل شده اند. مرزهای سکانسی در هر یک از سکانس های رسوبی معرفی شده به صورت مرزهای مسطح غرقابی و بر روی توالی های دولومیتی مشخص می گردد

محیط رسوبی، چینه نگاری سکانسی، سازند سلطانیه، سیدکندی، زنجان