یاسر نوریان - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد
رضا موسوی حرمی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد
اسداله محبوبی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد
علی کدخدائی - گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز
آرمین امیدپور - شرکت ملی نفت مناطق نفت خیز جنوب

مخزن آسماری در میادین متفاوت هیدروکربوری ایران در فروافتادگی دزفول (جنوب غرب ایران) به شدت تحت تاثیر فرایند دولومیتی شدن قرار گرفته است. مطالعات میکروسکوپی مقاطع نازک منجر به تفکیک دولومیت های سازند آسماری به سه گروه عمده شده است. گروه بسیار ریز بلور D۱, <۲۰μm ، ریزبلور تا متوسط بلور D۲, ۲۰-۱۵۰μm و درشت بلور D۳, >۱۵۰μm آنالیزهای پتروگرافی و ژئوشیمیایی (مانند ایزوتوپی وعنصری) نشان داده است دولومیت های ریز بلور تا متوسط بلور عمدتا به صورت اولیه وهمزمان با رسوب گذاری بوسیله مکانیسم جریانی refluxing تشکیل شده اند در حالیکه دولومیت های درشت بلور به صورت تدفینی تشکیل شده اند. بطور جالب توجهی، آب تبخیر شده دریا منشاء سیالات دولومیت ساز تمامی این گروه های دولومیتی معرفی شده است. دولومیتی شدن فراگیر در بخش های بالایی مخزن آسماری، جایی که دولومیت های ریزبلور و متوسط بلور عمدتا جانشین بخش گلی رخساره های گل پشتیبان مخزن شده است، بیشتر مشاهده شده است. این مطالعه نشان می دهد که سیالات دولومیت ساز در مراحل اولیه دیاژنزی باعث انحلال بعضی از اجزای کربناتی اولیه تشکیل دهنده سنگ شده است. انحلال این اجزاء باعث تشکیل انواع تخلخل ها مانند حفره ای، قالبی، درون دانه ای و بین دانه ای شده است. همچنین، غلبه وجانشینی بلورهای دولومیت در بعضی از رخساره ها رسوبی باعث گسترش تخلخل بین بلوری شده است که در بعضی نمونه ها باعثبهبود کیفیت مخزنی از طریق ایجاد مسیر ارتباطی بین انواع فضاهای محصور در سنگ شده است. کیفیت مخزنی یک روند بهبود از دولومیت های ریزبلور D۱ به سمت ترکیب دولومیت های متوسط D۲+D۳ با درشت بلور نشان می دهد

دولومیتی شدن، کیفیت مخزنی، سازند آسماری، میدان بی بی حکیمه