النا باقرنژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد،بیماری شناسی گیاهی دانشگاه شیراز
سیدعلی اکبر بهجت نیا - دانشیار،بیماری شناسی گیاهی گروه آموزشی گیاهپزشکی دانشگاه شیراز
علیرضا افشاریفر - استاد بیماری شناسی گیاهی گروه آموزشی گیاهپزشکی دانشگاه شیراز
حبیب اله حمزه زرقانی - دانشیار بیماری شناسی گیاهی گروه آموزشی گیاهپزشکی دانشگاه شیراز

پیچیدگی برگ از بیماری های خسارت زای گوجه فرنگی است که توسط چندین ویروس از جنس Begomovirus (خانواده Geminiviridae) از جمله ویروس پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی (TYLCV) ایجاد می شود. این ویروس توسط سفید بالک Bemisia tabaci منتقل می شود. بمنطور بررسی تغییرات وقوع و شدت بیماری و تخمین جمعیت ناقل ویروس در سه رقم گوجه فرنگی شامل YRMT، PANDA-F۱ و BRST، ۱۵ گیاه از هر رقم که در گلخانه پرورشی-تولیدی دانشکده کشاورزی شیراز کشت شده بودند بصورت تصادفی انتخاب و میزان آلودگی طبیعی آنها به جدایه ایرانی TYLCV (TYLCV[Ab]) در فواصل زمانی ۲۰ روز (از ۲۰ روز پس از تاریخ کاشت تا انتهای ۱۰۰ روز) بوسیله آزمون PCR با استفاده از آغازگرهای اختصاصی TYLCV[Ab] تعیین شد. پس از بروز علائم، شدت بیماری با روش چشمی و با مقیاس ارزیابی ترتیبی اندازه گیری و به مقیاس نسبی تبدیل شد. بمنظور برآورد جمعیت B. tabaciتعداد ۵۰ عدد شفیره از برگ های هر گیاه جمع آوری و با استفاده از خصوصیات ظاهری شفیره، شفیره های B. tabaci از شفیره های سفیدبالک گلخانه (Trialeurodes vaporariorum) تفکیک و شمارش گردیدند. تجزیه آماری نشان داد که تفاوت معنی دار در میزان وقوع و شدت بیماری و جمعیت B. tabaci بین ارقام وجود دارد. وقوع بیماری از ۶/۶% تا ۶/۸۶% بترتیب در ۴۰ و ۱۰۰ روز پس از تاریخ کاشت برآورد شد. وقوع و شدت بیماری و جمعیت حشره ناقل در رقم های YRMT و PANDA-F۱ نسبت به رقم BRST روندی صعودی تری نشان دادند و با شیب بیشتری افزایش یافتند. رقم BRST نسبتا" متحمل تر از دو رقم دیگر (YRMT  و PANDA-F۱) که نسبت به  TYLCVحساس بودند تشخیص داده شد.

رقم YRMT, رقم PANDA F۱, رقم BRST, گوجه فرنگی, ویروس پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی