نسیم بیابانی - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام
فرشید فتاح نیا - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام
گلناز تاسلی - بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری. سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی. شهرکرد.
مهدی بهرامی یکدانگی - موسسه تحقیقات علوم دامی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
حمیدرضا میرزایی الموتی - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان

این پژوهش با هدف مطالعه پویایی تخمیر برون تنی تفاله نعناع و تفاله کاسنی و نیز جیره های حاوی سطوح مختلف آنها انجام شد. تفاله ها به صورت جداگانه به میزان ۱۰، ۲۰ و ۳۰ درصد جایگزین بخش الیاف یک جیره آزمایشی شدند. فراسنجه های تولیدگاز، جمعیت پروتوزوآ وغلظت نیتروژن آمونیاکی تفاله ها و جیره های آزمایشی حاوی سطوح مختلف آنها اندازه گیری و انرژی قابل متابولیسم، اسید­های چرب زنجیر کوتاه و گوارش پذیری ماده آلی برآورد شد. نتایج آزمایش نشان داد که میزان پروتئین خام تفاله نعناع و تفاله کاسنی به ترتیب ۱۰۵ و ۷/۶۹ ، میزان الیاف نامحلول در شوینده خنثی ۵۰۰ و ۶۱۰ و میزان الیاف نامحلول در شوینده اسیدی ۳۴۵ و ۴۶۰ گرم در کیلوگرم ماده خشک بود. تفاله نعناع دارای فاز تاخیر، انرژی قابل متابولیسم، اسید­های چرب زنجیر کوتاه و گوارش پذیری ماده آلی برآورد شده بیشتری در مقایسه با تفاله کاسنی بود. جیره شاهد بالاترین و جیره دارای ۳۰ درصد تفاله نعناع کمترین میزان نرخ تولید گاز را نشان دادند. پتانسیل تولید گاز، نرخ تولید گاز، فاز تاخیر، غلظت نیتروژن آمونیاکی و کل جمعیت پروتوزوآ تحت تاثیر جیره های آزمایشی قرار نگرفت. در کل، با توجه به این نتایج و برای کاهش هزینه­های خوراک می توان از تفاله نعناع و تفاله کاسنی تا ۳۰ درصد ماده خشک جیره بدون اثر نامطلوب بر فرآیند تخمیر شکمبه استفاده کرد.

پویایی تخمیر, تفاله کاسنی, تفاله نعناع