سجاد حسن زاده - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
رضا مجید زاده هروی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
علی جوادمنش - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

این مطالعه به منظور تعیین اثر استفاده از مکمل های ضد میکروبی بر بیان حامل­های پپتیدی در زمان اعمال چالش میکروبی، بررسی عملکرد تیمارهای آزمایشی و بررسی مولفه های بافت شناسی در دستگاه گوارش بر روی ۴۰۰ قطعه جوجه گوشتی نژاد راس ۳۰۸ انجام گردید. این طرح در ۴ تیمار آزمایشی با ۵ تکرار و ۲۰ پرنده در هر تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. در ۷ روزگی ۱۰ جوجه از هر تکرار جدا و با ۱۰۷ سلولk۹۹  Escherichia coli بصورت دهانی آلوده شدند و تیمار به دو دسته تحت  چالش و سالم تقسیم شدند. تیمارهای آزمایشی شامل: ۱- شاهد (جیره پایه)، ۲- پروبیوتیک (لاکتوباسیلوس سالیوواریوس و لاکتوباسیلوس پلانتاروم به میزان۱۰۹ cfu/kg ) ۳- مکمل گیاهی با نام تجاری X-Tract (مخلوطی از عصاره آویشن۲%، فلفل۲% و دارچین۵% به میزان ۱۰۰ گرم در هر تن به صورت پودر گرانول )، ۴- آنتی بیوتیک اکسی تتراسایکلین۵۰% به میزان۲۰۰-۴۰۰ گرم در هر تن خوراک به مدت ۱ تا ۲ هفته. در ۷ روز بعد از چالش میکروبی، نمونه برداری از روده و کبد پرندگان در همه تیمارها، در سن ۱۴ روزگی انجام شد. عملکرد و مصرف خوراک در انتهای هر دوره پرورشی اندازه گیری شد. با توجه به نتایج حاصل از این طرح در بررسی  اثر متقابل بین تیمار های سالم و درگیر بر وزن بدن در دوره ۱۱ تا ۲۴ روزگی، وزن زنده در گروه دریافت کننده پروبیوتیک به طور معنی داری افزایش یافت. همچنین در تیمارهای سالم مکمل پروبیوتیکی نسبت به سایر مکمل ها باعث افزایش وزن روزانه در پرنده ها شد اما این میزان از گروه کنترل کمتر بود. در گروه درگیر با باکتری ایکولای، پروبیوتیک در دوره ۱۱ تا۲۴ روزگی نسبت به سایر تیمارها سبب افزایش میزان وزن روزانه شد. در بررسی اثر مکمل نشان داده شد استفاده از مکمل پروبیوتیکی در دوره ۱۱ تا ۲۴ روزگی  باعث افزایش معنی داری در میزان مصرف خوراک شد که این میزان مشابه گروه کنترل بود. اما مکمل گیاهی نسبت به سایر تیمار ها سبب کاهش مصرف خوراک روزانه در ۱۱ تا ۲۴ روزگی گردید. بررسی نتایج این آزمایش نشان داد استفاده از مکمل پروبیوتیکی در تیمارهای تحت چالش سبب افزایش معنی داری در ارتفاع ویلی در ژژنوم می گردد و همچنین مکمل پروبیوتیکی در مقایسه با سایر تیمارها به میزان بیشتری عرض پرزهای بافت روده را افزایش دادند. در بررسی اثر ساده میزان بیان ژن های PepT۱ و PepT۲ در روده باریک و ژن LEAP۲ در کبد نشان داده شد که در همه تیمارهایی که تحت چالش با ایکولای بودند میزان بیان ژن های مورد نظر در بافت های ذکر شده از گروه سالم کمتر بود. نتایج این مطالعه پیشنهاد می کند که استفاده از مکمل گیاهی و پروبیوتیک در زمان مقابله میکروبی می تواند از خطر ناشی از آلودگی با باکتری های پاتوژن بکاهد.

بیان ژن, پروبیوتیک, جوجه های گوشتی, PepT۱, LEAP۲, X-Tract