زهرا بصیر - گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
رحیم پیغان - گروه علوم درمانگاهی و قطب علمی بهداشت ماهیان گرمابی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

زمینه مطالعه: ماهی تیلاپیلا (Oreochromis niloticus) همه چیز خوار و از گونه‎های مهم پرورشی در دنیا است و در سال های اخیر در ایران نیز پرورش تیلاپیا آغاز شده است. در ضمن در پرورش آبزیان تنظیم یک جیره غذایی متعادل از نظر مواد غذایی مورد نیاز رشد و مناسب از نظر اقتصادی اهمیت بسیار زیادی دارد.هدف: هدف اصلی از مطالعه حاضر تاثیر جایگزینی پودر ضایعات مرغ بجای پودرماهی در سطوح۰، ۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد در جیره غذایی بر ساختار بافتی قسمت های مختلف روده تیلاپیای نیل بوده است.روش‎کار: تعداد ۷۵ قطعه ماهی (سه تکرار در هرتیمار) به مدت ۸ هفته در سطوح۰، ۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد از پودر ضایعات مرغ بجای پودرماهی در جیره غذایی خود استفاده کردند. پس از طی شدن دوره پرورش از قسمت های ابتدایی، میانی و انتهایی روده نمونه گیری و تحت مراحل معمول بافت شناسی و رنگ آمیزی های هماتوکسیلین- ائوزین، پریودیک اسیدشیف و تکنیک ایمونوهیستوشیمی TUNEL قرارگرفتند.نتایج: در مطالعات هیستومتری بیشترین ارتفاع پرز، ضخامت طبقه عضلانی و تعداد سلول های جامی در بافت روده مربوط به گروه کنترل و کمترین مقدار در گروه جایگزینی۱۰۰ درصد گزارش گردید. در مطالعات ایمونوهیستوشیمی تعداد سلول های آپوپتوز شده در گروه های جایگزینی ۷۵ و ۱۰۰ درصد بیشتر از سایر گروه های دیگر بوده است.نتیجه­گیری نهایی: با توجه به نتایج مطالعه حاضر می توان اذعان داشت که جایگزینی پودر ضایعات مرغ بجای پودرماهی تا سطح ۵۰ درصد برای تیلاپیای نیل قابل تحمل بوده، اما در موارد بالاتر از این حد باعث کاهش جذب، کاهش مقبولیت پذیرش غذا و اثرات نامطلوب بر رشد و افزایش وزن را به دنبال خواهد داشت.

پودرضایعات مرغ, پودرماهی, بافت شناسی روده, تیلاپیا, جیره غذایی