علی نوری کرمانی - کارشناس ارشد جغرافیای انسانی

در این مقاله ابتدا به طور موجز به مفاهیم و سابقه تاریخی تکوین شهرهای جدید در جهان، مبانی تاریخی- نظری شهرهای نوبنیاد ایران، از آغاز تا انقلاب مشروطیت و سپس مکانیزم توسعه آن تا انقلاب اسلامی، اشاره شده است. سپس ضمن بررسی راهبرد تشکیل نوشهرها در نظام جمهوری اسلامی، همچون مصوبه هیئت وزیران و دکترین وزارت مسکن و شهرسازی به عمده ­ترین اهداف ایجاد نوشهرها، سیاست کلی مکان یابی شهرهای جدید و مهمترین ضوابط مکان یابی پرداخته شده است. نقطه عطف مقاله، همانا تحلیل عوامل موثر بر عملکردهای شهرهای جدید ایران از قبیل موقعیت مکانی و جغرافیایی، قیاس ما در شهرها با هم و کیفیت تاثیر آنها بر نوشهرهای اطرافشان، پارامترهای مانند باور مردم، جمعیت و درآمد، درجه مطلوبیت خدمات شهری، اراضی رقیب و غیره مبتنی بر دیدگاه جامع گرایانه جغرافیای شهری بوده و در نهایت نیز پیشنهاداتی کلی در خصوص ساماندهی و بهبود کارکردها ارائه گردیده است.