مهدی مدیری - دانشیار دانشگاه صنعتی مالک اشتر

تجزیه و تحلیل آماری ابزار مهمی برای برنامه ­ریزی؛ کنترل و ارزیابی محیطی است. اکثر سیستم ­های اطلاعات جغرافیایی، شاخص ­های آمار توصیفی مبنایی نظیر مد، میانه، میانگین، حداقل/حداکثر و داده­ های کمی انحراف معیار را تعیین می ­نمایند و به شرح و توصیف خصیصه­ هایی می ­پردازند که در یک ناحیه معین اتفاق می­ افتد از جمله تعیین ارتفاع متوسط در محدوده­ ای به شعاع پنج کیلومتری یک نقطه، دیاگرام ­های فرکانس که توزیع مقادیر از کم تا زیاد در یک ناحیه را نشان می ­دهد. مقایسه آماری ساده دو یا چند لایه داده­ ای نظیر جدول بندی مقطعی را می­ توان در بیشتر اوقات در چارچوب سیستم مدیریت پایگاه داده­ ای که در GIS ساخته شده است، انجام داد و شیوه پیچیده از قبل رگرسیون چند تایی و آنالیز واریانس در بیشتر موارد با تهیه فایل­ های داده ­ای از GIS به یک بسته نرم­ افزار آنالیز آمار عمومی یا خاص که دارای طیفی از روش­ های آنالیز پیشرفته است، پیاده یک بسته نرم ­افزار آنالیز آمار عمومی یا خاص که دارای طیفی از روش ­های آنالیز پیشرفته است، پیاده نمود و نتایج را به GIS انتقال داد. مدل سازی GIS مربوط به کاربرد روش­ های ریاضی پیچیده­ تر جهت پیش­ بینی مقادیر عددی پدیده­ های محیطی نظیر تشعشع خورشیدی یا تقلیل کیفی خاک در نقطه­ ای از یک ناحیه مورد مطالعه است. مدل ­ها مبتنی بر معادلات خطی ساده هستند که می­ توان به عنوان یک سری عملیات ریاضی در چهارچوب GIS منظور نمود. بیشتر مدل­ های پیشرفته از قبیل آن هایی که حل معادلات تفاضلی با چندین تکرار جهت رسیدن حل مطلوب در برمی­ گیرد، نیاز به ارتباط داده ­های GIS به برنامه مدل­ سازی مناسب دارند، نتایج در بیشتر موارد به عنوان لایه­ های جدید داده ­ای که می­ توان آنها را در آنالیز آینده استفاده نمود، برمی­ گردد این گونه انتقال فایل­ ها­ در هر گونه تجزیه و تحلیل لازم است زیرا از هیچ سیستم اطلاعات جغرافیایی نمی­ توان انتظار دارا بودن کلیه روش­ های مدل ­سازی را داشت.