رضا مومن زاده - کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی

بدون شک در دهه­های اخیر مذهب، بطورکلی مورد توجه مردم قرار گرفته است و نقش جدیدی در نظام بین­الملل یافته است. اسلام به عنوان یک ایدئولوژی که دارای بیشترین توان و ظرفیت برای عمل سیاسی است، توانسته است نقش حساس و مهمی را در این زمینه ایفا نماید و از سایر مذاهب پیشی گیرد. پیروزی انقلاب اسلامی ایران و جریانات و تحولاتی که در پس آن اتفاق افتاده است، همه موید این واقعیت انکارناپذیرند. یکی از ویژگی­های بارز دین اسلام، عدم شناخت محدودیت و مرز جغرافیایی برای پیروان خود است. علاوه برآن، مسلمانان بر این باورند که اسلام دارای تمام اصول اولیه برای پی­ریزی و ایجاد نظام سیاسی، اقتصادی و اجتماعی می­باشد؛ بهمین خاطر است که جمهوری اسلامی ایران قائل به یک استراتژی مستقل سیاسی- کذهبی است. بدین مفهوم که این استراتژی تمام اصول و مبانی خود را در چارچوب یک تفکر دینی قالب ریزی کرده است و هیچ وجه اشتراکی را بین  خود و دیگر استراتژی­های شناخته شده جهان قائل نیست. تحقیقی را که پیش روی دارید در راستای همین تفکر عظیم قرار گرفته است و در واقع به بررسی روند توسعه سیاسی اسلام در یکی از حساس­ترین نقاط یعنی بالکان پرداخته است. سوال اساسی ما در این تحقیق چنین است. چگونه می­توان با توجه به امکانات بالقوه و بالفعل (مادی و معنوی) مسلمین و همچنین توسعه سیاسی­ای که اخیرا متوجه مسلمانان این منطقه (بالکان) شده است، منافع جهان اسلام را در این حوزه تامین نمود؟ شبه جزیره بالکان از مناطق بحران خیز دنیای کنونی است.  بحران­های این منطقه دارای ریشه­های مختلفی است و نسبت دادن تمام آن­ها به تقابلی که بین غرب و اسلام صورت گرفته، کاری است اشتباه این تحقیق نه به دنبال ریشه­های تمام بحران­هاست، بلکه بررسی مسیر تحولات اسلام و بحرانی که ناشی از این رشد ایجاد گردیده هدف مورد نظر این تحقیق است. پیچیدگی این کار بر هر اهل تحقیق و خواننده ­ای پوشیده نیست، چرا که در این راه اگر جنبه­ های مختلف را بطور کامل و به شیوه سیستمی در نظر نگیریم، قطعا نتیجه ­گیری و ارائه پیشنهاد اشتباه خواهد بود. بهمین خاطر است که در این تحقیق سعی شده است ابتدا شرحی مختصر از اوضاع جغرافیایی و تاریخی منطقه بدست دهیم، بعد ازاین مطالعه است که چگونگی ورود اسلام و برخورد مردم منطقه با آن را با توجه به ویژه بحران­ های بالکان ما را در یک تحلیل سیستمی راحت­ تر می­ سازد و در نتیجه هم می­ توان بحران­ های آینده منطقه را پیش­ بینی کرد و هم، ما به جواب سوال اساسی تحقیق خود دست پیدا نمائیم.