حسین رحمان سرشت

طبق نظریه "نهادینگی"، سازمانها فقط در صورتی که به نهاد تبدیل شوند می توانند به بقای خود ادامه دهند. اما سازمان وقتی نهاد می شود که مانند دیگر نهادهای جاافتاده اجتماعی رفتار کند. فرایند گذر یک مجموعه انسانی از سازمان به نهاد، پویه "غوطه ور شدن در ارزشهایی فراتر از ملزومات فنی کار" است. این نظریه به عنوان دومین نظریه منسجم مورد استفاده در مباحث مربوط به سازمان و مدیریت پس از نظریه بوروکراسی در نیمه اول قرن حاضر به وسیله فیلیپ سلزنیک در آمریکا مطرح شد. هر چند این نظریه - به خصوص به دلیل بهره گیری از توجیه های کارکردگرایانه- از هنگام تولد مورد انتقاد بوده، به وسیله برخی از محققان دیگر شاخ و برگ و بسط یافته است. متاسفانه اهمیت این مقوله باعث نشده است صاحب نظران و صاحب قلمان کشور ما به آن بپردازند. مقاله حاضر برای پر کردن این خلا نوشته می شود. هر چند محققان متاخر به جنبه ها و جلوه های جدیدتر این نظریه پرداخته اند، این مقاله با مروری انتقادی بر دیدگاههای واضع نخستین این نظریه هدف خود را دنبال می کند و پی جویی موضوع را با نگرش به دیدگاههای دیگر برجستگان این مضمون، به سایر علاقمندان این مباحث می سپارد.