علی اکبر نیکواقبال

هیچ ساختار سازمانی نمی تواند به خودی خود بهترین ساختار سازمانی باشد زیرا اثربخشی چنین ساختاری بستگی به شرایط دارد (It All Depends). "نظریه اقتضا از دیدگاه زیست شناسان عملکردگرا (Functional Biologist) از این اعتقاد سرچشمه گرفته است که موجودات زنده در انطباق با محیط خارجی شکل گرفته اند؛ برای مثال، فیلها به این دلیل خرطوم دارند که قادر به تغذیه از ارتفاع بالا باشند و یا انگشتان دست و پای میمونها به این علت قلابی شکل است که قادر به تاب خوردن بین درختان باشند. نظریه اقتضا ساختارهایی را مشخص می کند که بتواند به طور مناسب در مورد زمینه ها و موقعیتهای مختلف و متفاوت سازمانی پاسخگو باشند" (Khandwalla,۱۹۷۷,p.۲۳۷). بنابراین، نظریه اقتضا در مدیریت ادامه منطقی نظریه سیستمهای باز است که روابط پیچیده و متقابل بین اجزای وابسته به یکدیگر را که در ارتباط متقابل با سیستم محیطی مافوق (ابرسیستم) عمل می کند مورد مطالعه قرار می دهد. تعیین همه عوامل مهم اقتضایی و نشان دادن نوع ارتباطات بین آنها می تواند بسیار پیچیده باشد.