سید یحیی صفوی - عضو هیات علمی دانشگاه امام حسین(ع)

جغرافیای نظامی یکی از شاخه ­های علوم جغرافیایی می­ باشد که کلیه اثرات طبیعی، فرهنگی (انسانی) و زیست محیطی را بر سیاست­ ها برنامه­ ها و طرح های نظامی و عملیات رزمی/ پشتیبانی در سطح جهانی، منطقه­ ای و محلی مورد بررسی قرار می­ دهد. جغرافیای نظامی علمی است که تاثیر عوامل جغرافیایی یک کشور یا یک را در حرکت­های نظامی بیان می­ کند. جغرافیای نظامی، بخشی از علوم نظامی است که با ویژگی­ های محیط و منطقه عملیات در ارتباط است. جغرافیای نظامی، بکارگیری روش تجزیه و تحلیل جغرافیایی، برای مسائل نظامی را شامل می­ شود. شایان ذکر است که برای جغرافیای نظامی، تعاریف مختلفی ارائه شده است. لیکن دو مطلب اساسی در تعریف جامع ضروری بنظر می­ رسد. الف- مقیاس و کاربرد جغرافیای نظامی کاربرد جغرافیای نظامی از نظر رهبران سیاسی، برنامه­ ریزان و تدوین کنندگان امنیت ملی، فرماندهان و سلسله مراتب نظامی که در تدوین استراتژی نظامی نقشه دارند و دارای تعریف خاص و محدوده مشخصی است. ب- جغرافیای نظامی در مقابل تهدیدات داخلی و خارجی و شرایط مختلف ژئوپلتیک هر منطقه، ارزش خاص خود را دارد. در واقع جغرافیای نظامی در مقابل تهدیدات ارائه کننده جهت­ های تهدید واستفاده از عوامل جغرافیایی در مقابل این تهدیدات است. جغرافیای نظامی راهنمای مژثری در طرح­ ریزی­های ملی و برنامه­ ریزی کلان یک شکور اعم از آمایش سرزمین است، تا مکان یابی مناسب طرح ­های توسعه و اقدامات سازندگی کشور مانند تاسیسات زیربنایی و صنعتی در هر شرایطی از ملاحضات امنیتی دفاعی برخوردار باشند.