محمد سمیعی - دانشیار، گروه مطالعات ایران، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران، تهران، ایران. محورهای مطالعاتی: مطالعات ایران معاصر، شرق شناسی، سنت و مدرنیته
الهه فرحی - دانشجوی دکتری ایرانشناسی معاصر، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران، تهران، ایران

برای مهار همه گیری ویروس کرونا لازم است محدودیت هایی برای همه افراد اعمال شود و نوعی اجماع فراگیر وهماهنگی کامل میان اعضای جامعه پدید آید تا بتوان بر همه گیری غلبه کرد. روحانیت به عنوان یکی از گروه های نخبهو تاثیرگذار ایرانی می تواند این هماهنگی را در میان مخاطبان خود، از جمله مخاطبان مذهبی، به وجود آورد و ازظرفیت رهبری خود در اقناع افکار عمومی استفاده کند. پرسش پژوهش حاضر این است که روحانیت با توجه به سرمایهاجتماعی ای که در اختیار دارد، چه نقشی در اقناع افکار عمومی در زمینه مهار ویروس کرونا و ترویج رعایت موازینبهدا شتی ایفا کرده و در این مسیر با چه چالش هایی روبه رو بوده است. منظور از سرمایه اجتماعی تعاملات و همکاریافراد است که بر مبنای سه مولفه شبکه ارتباطی، اعتماد و هنجارهای مشترک میان روحانیت و مخاطبان شکلمی گیرد. روش این پژوهش، تحلیل محتوای کیفی و روش جمع آوری اطلاعات، مصاحبه با صاحبنظران (۱۰ نفرروحانی و ۱۰ نفر غیرروحانی) است. نتیجه پژوهش این است که روحانیت توانست در مهار بیماری کرونا، شبکه ارتباطیخود را که در ابتدا مختل شده بود، به سرعت بازسازی کند و به اقناع افکار عمومی بپردازد. روحانیت همچنین توانستاز طریق سرمایه اجتماعی موجود در شبکه های ارتباطی سراسری، با استفاده از هنجارها و ارزش های دینی، نقشموثری در مهار همه گیری کرونا و ترویج واکسن ایفا کند. اما، برای به کارگیری موثرتر ظرفیت سرمایه اجتماعی وهمکاری مطلوبتر در مهار کرونا، می بایست اعتماد بین مردم و روحانیت درباره حوزه بهداشت و سلامت تقویت شود وبه نظر می رسد فقدان اجماع آرا در میان روحانیان درباره علوم جدید و بازتاب اختلاف ها در ر سانه ها، محور اعتماد را درسرمایه اجتماعی به چالش می کشد. از این رو، تداوم همکاری ها با متخصصان و مردم و پاسخگویی و شفافیت گستردهدر شبکه های مورد استفاده روحانیت، ابهام های مخاطبان را در زمینه نوع برخورد با کرونا برطرف و اعتماد مورد نظر رابه منظور استفاده گسترده تر از ظرفیت سرمایه اجتماعی در زمینه مهار کرونا بازسازی می کند.

روحانیت، سرمایه اجتماعی، مردم ایران، همه گیری کرونا