شناسایی جمعیت های ایرانی Gaeumannomyces graminis var. tritici با استفاده از مطالعات ریخت شناسی، مولکولی و بیماری زایی

گونه های مختلف Gaeumannomyces به ویژه Gaeumannomyces graminis از مهمترین قارچ های بیماری زای خاک زاد می باشند که باعث بروز بیماری خطرناک پاخوره یا پاسوزه غلات و سایر گرامینه ها در سراسر دنیا می شوند. در این تحقیق ۵۲ جدایه بیمارگر G. graminis از مناطق مختلف مزارع گندم استان های تهران، مرکزی، مازندران، گلستان و فارس در دو فصل زراعی۸۵-۱۳۸۴ جمع آوری، جدا و خالص سازی شد. در آزمون بیماری زایی تمام جدایه ها روی گندم بیماری زا بودند ولی تنها ۱۰ جدایه از این میان روی یولاف نیز بیماری زا بودند. شدت بیماری زایی بین جدایه ها و قدرت بیماریزایی در دو میزبان گندم و یولاف تفاوت معنی داری نشان دادند. شدت بیماری زایی در ۶۴ درصد از جدایه ها روی گیاهچه های گندم بیش از ۶۰ درصد برآورد شد. همه جدایه ها به استثناء یک جدایه از نقش رستم استان فارس پاهای ریسه ای (هیفوپودیوم) ساده تولید کردند دامنه تغییرات طول آسکوسپور جدایه ها در آزمون بیماری زایی گندم ۸۶-۶۷ میکرومتر و در یولاف ۸۱-۶۶ میکرومتر متغیر بود. عامل بیماریWalkerG. graminis (Sacc.) Arx & Olivier var. triticiتشخیص داده شد. به طور متوسط میزان رشد جدایه ها روی محیط کشت PDA در Cº۲۵، ۳۵/۵-۸۱/۱ میلی متر در روز متغیر بود. همبستگی معنی داری بین سرعت رشد و قدرت بیماری زایی جدایه ها در گندم مشاهده نشد. برای تشخیص دقیق تر بیمارگر از آغازگرهای اختصاصی استفاده شد. این آغازگرها با تکثیر دو قطعه اختصاصی ۹۳ و ۱۳۲ جفت بازی، علاوه براینکه ۵۲ جدایه G. graminis را واریته G. graminis var. tritici تشخیص دادند، آنها را به دو تیپ A و B تفکیک کردند که ۴۹ جدایه با تکثیر قطعه ۹۳ جفت بازی متعلق به تیپ A و سه جدایه با تکثیر قطعه ۱۳۲ جفت بازی متعلق به تیپ B بودند. این آغازگرها در واریته G. graminis var. graminis و Magnaporthe grisea هیچ قطعه ای را تکثیر ننمودند.  

Keywords:

گندم , یولاف , Gaeumannomyces graminis , ریخت شناسی وآغازگرهای اختصاصی