بهره گیری از تنوع سوماکلون جهت ایجاد لاین های مقاوم به خشکی در ارقام هویج (Daucus carota L.)

چکیده جهت استفاده از تنوع سوماکلون در ایجاد لاین های مقاوم به خشکی در ارقام هویج (Daucus carota L.)، تحقیقی در گروه بیوتکنولوژی موسسه ملی تحقیقات سبزیجات روسیه در سال ۸۸-۱۳۸۷به انجام رسید. بذور چهار رقم هویج که در ایران مورد کشت قرار می گیرند از موسسه تحقیقات سبزی و صیفی دزفول تهیه شدند. پس از رشد گیاهچه ها در محیط گلدان، قطعات هیپوکوتیل جدا شده و با اتانول ۷۰ درصد به مدت ۳۰ ثانیه و هیپوکلریت سدیم با غلظت ۱ درصد و به مدت ۱۰ دقیقه استریل شده و در محیط کشت حاوی ۲/۰ میلی گرم در لیتر هورمون ۲,۴-D جهت رشد کالوس قرار گرفتند. کالوس های تکثیر یافته، به قطعاتی به اندازه ۲۵ میلی گرم تقسیم شده و برای افزایش ایجاد تنوع ژنتیکی با موتاژن شیمیایی نیتروزواتیل اوره در غلظت های صفر، ۵/۰، ۲ و ۸ میلی مولار تیمار شدند. این قطعات سپس در محیط های حاوی غلظت های مختلف پلی-اتیلن گلایکول شامل صفر، ۵، ۱۰، ۱۵، ۲۰ و ۲۵ درصد قرار گرفتند. میزان تغییر در خواص مورفوژنی و باززایی ریز نمونه ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده حاکی از آن بود که افزایش غلظت مواد فوق باعث کاهش رشد کالوس ها، از بین رفتن توانایی مورفوژنی و باززایی و حتی از بین رفتن کالوس ها می شود به نحوی که در غلظت ۲۰ و ۲۵ درصد پلی اتیلن گلایکول هیچ گیاهچه ای باززایی نشد و در غلظت ۸ میلی مولار موتاژن، تقریبا تمام کالوس ها از بین رفتند. با توجه به اینکه میزان فعالیت پراکسیداز و محتوای آب در برگ در لاین های مقاوم به خشکی بیشتر از لاین های حساس می باشند به همین دلیل از این دو آنالیز جهت تعیین میزان مقاومت لاین های باززایی شده استفاده شد. نتایج نشان داد که لاین های حاصل از غلظت های بالاتر پلی اتیلن گلایکول که انتظار می رود لاین های مقاوم به شرایط تنش آبی باشند، میزان فعالیت پراکسیدازی و نیز میزان نگهداشت آب بیشتری نسبت به لاین های حاصل از غلظت های پایین داشتند. واژه های کلیدی: تنوع سوماکلونال، پلی اتیلن گلایکول، هویج