مرتضی گلدانی - دانشگاه فردوسی مشهد
یحیی سلاح ورزی - فردوسی
جعفر نباتی
مرتضی علیرضایی نغندر

تنش شوری از جمله عوامل محدود کننده رشد می باشد و تنش اکسیداتیو به عنوان یک تنش ثانویه در نتیجه تنش شوری بوجود می آید. مرزنجوش از مهمترین گیاهان دارویی به شمار می رود که امکان تولید و گسترش آن در ایران به خوبی مهیاست. به منظور بررسی اثر پراکسید هیدروژن بر کاهش صدمات ناشی از تنش شوری در گیاه مرزنجوش، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه غلظت مختلف از پراکسید هیدروژن به صورت محلول پاشی (صفر، ۵/۲ و ۵ میلی مولار) و چهار سطح نمک NaCl (صفر، ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ میلی مولار) بودند. نتایج نشان داد که محلول پاشی پراکسید هیدروژن می تواند وزن خشک ریشه و شاخساره در مرزنجوش را افزایش دهد و از این طریق کاهش وزن ناشی از تنش شوری را جبران نماید. از سوی دیگر با افزایش غلظت پراکسید هیدروژن تا ۵ میلی مولار بر محتوای کلروفیل کل و کاروتنوییدهای برگ گیاه مرزنجوش به ترتیب برابر ۸/۴۶ و ۶/۱۰۰ درصد در مقایسه با شاهد افزوده شد. تنش شوری در این آزمایش بر محتوای درونی پراکسید هیدروژن تاثیر معنی داری نداشت ولی باعث افزایش اسید آمینه پرولین و کاهش نسبت پتاسیم به سدیم در برگ گیاه مرزنجوش گردید. این در صورتی است که غلظت بالای پراکسید هیدروژن (mM ۵) توانست غلظت درون سلولی آن، محتوای پرولین و نسبت پتاسیم به سدیم را به ترتیب برابر ۶/۱۰۴، ۷/۳۲۰ و ۶/۷۷ درصد در مقایسه با شاهد افزایش دهد. به طور کلی نتایج نشان می دهد که با استفاده از محلول پاشی پراکسید هیدروژن تنش اکسیداتیو حاصل از تنش شوری کاهش می یابد.

اکسیژن فعال, پرولین, تنش شوری, کلروفیل, محلول پاشی