عباس ایمانی باران - گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
قدیر الوندی - گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
معصومه فیروز امندی - گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
رقیه نوروزی - گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
فرزاد کتیرایی - گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

یکی از مهم ترین و شایع ترین انگل های داخلی در خرگوش های وحشی، سستودی بنام موسگوویا (خانواده آنوپلوسفالیده) است. هدف از مطالعه حاضر شناسایی مورفولوژیکی و مولکولی گونه موسگوویا پکتیناتا در خرگوش های وحشی شمال غرب ایران و تعیین جایگاه فیلوژنی آن بود. در این مطالعه روده ۴۵ خرگوش وحشی شکار شده بررسی شدند. مشخصات مورفولوژی سستودهای موجود در مشاهدات میکروسکوپی (نوری و الکترونی) ثبت شدند. برای آنالیز مولکولی، پس از استخراج DNA، قطعه تقریبا ۳۴۷-۳۲۴ جفت بازی اختصاصی گونه از ژن ۱۸S rRNA توسط پرایمرهای طراحی شده تکثیر شد. محصولات PCR تعیین توالی شدند. برای مشخص نمودن رابطه خویشاوندی توالی مذکور با توالی ­های ثبت شده در بانک اطلاعات ژنی بین المللی (GenBank)، درخت فیلوژنی با حداکثر درست نمایی و با استفاده از نرم افزار MEGA X ترسیم شد. در بررسی میکروسکوپی ۱۷% از خرگوش ها آلوده به سستود بودند. آنالیزهای میکروسکوپی جزئیات مورفولوژی، تاییدی برای آلودگی خرگوش ها با گونه موسگوویا پکتیناتا بود. در آنالیز مولکولی باندهایی تقریبی ۳۴۷-۳۲۴ جفت بازی تشکیل شدند. تعیین توالی محصولات PCR قطعه ۳۳۳ جفت بازی اختصاصی موسگوویا پکتیناتا را تایید کرد. هم ترازی قطعه تکثیر شده با دو ایزوله فنلاند (AY۷۵۲۶۵۰) و انگلستان (AY۷۵۲۶۴۸) تفاوت های داخل گونه ای قابل توجهی را نشان داد. ایزوله ایرانی شباهت بالایی با ایزوله انگلستان (تقریبا ۹۶%) داشت. در بررسی رابطه خویشاوندی، ایزوله ایرانی با ایزوله­ های فنلاند و انگلستان، هم چنین با گونه ­ای از سستود شیزورکیس (Schizorchis sp) در یک شاخه قرار گرفتند. با توجه به محدود بودن اطلاعات مربوط به این سستود، مطالعات بیش تر، به ویژه با سایر نواحی ژنی، ضروری است. 

موسگوویا پکتیناتا, لپوس یوروپئوس, ۱۸S rRNA, فیلوژنی, ایران